چگونه بر بیم تقلبی(BIM wash) چیره شویم؟

بیمانا: فناوری بیم تقلبی یا BIM wash در حال صدمه‌زدن به صنعت ساخت‌و‌ساز است. زیرا هم‌ زمان و هم سرمایه را هدر می‌دهد و افرادی که از آن متضرر می‌شوند، معمولا دیدی منفی نسبت به فناوری بیم (BIM) پیدا می‌کنند. ممکن است بر اثر استفاده از بیم تقلبی (BIM wash) کارفرمایان گمراه شوند، توقعات‌شان تغییر کند و ذهنیت‌شان مخدوش شود. علاوه بر این، مشاوران و طراحان هم تحت تأثیر این مسأله قرار می‌گیرند. به عنوان نمونه، خدماتی به آنها ارائه می‌شود که الزامات فناوری بیم (BIM) را برآورده نمی‌سازد و ناخواسته باعث ناکارآمدی آن در پروژه‌ها می‌شوند.

علاوه بر بازاریاب‌هایی که برای فروش خدماتشان از عبارت‌های بی اعتباری نظیر "تنها شرکت مورد اعتماد فناوری بیم (BIM)" و ... استفاده می‌کنند، تعدادی از متخصصین این صنعت هم سعی می‌کنند تا یک سری از الزامات فناوری بیم (BIM) را به‌عنوان یک گزینه اضافه به مشتریان خود عرضه نمایند. آیا تا به حال در یک جلسه بوده‌اید که یک مشاور با افتخار گفته باشد که "خدمات فناوری بیم (BIM) را در سطح ۳" ارائه می‌نماید. آیا آنها از دانش کافی در زمینه الزامات سطح ۳ برخوردارند؟ چگونه در شرایطی که الزامات اجرای سطح ۳ فناوری بیم (BIM) امکان پیاده‌سازی ندارد، این ادعا مطرح می‌شود؟

ادامه مطلب...

پنج پروژه برگزیده با استفاده از مدلسازی اطلاعات ساختمان در سال ۲۰۱۷ میلادی

بیمانا: پروژه‌هایی که در ادامه معرفی می‌شوند نه تنها در مقام تئوری بلکه در مقام عمل نیز با استفاده از مدلسازی اطلاعات ساختمان، روش‌ها و نوآوری‌هایی خود را دربستر فناوری بیم به نمایش گذاشته‌‏اند. این فهرست نمونه‌ جذابی از کارنامه مدلسازی اطلاعات ساختمان و یا فناوری بیم (BIM) را در سال ۲۰۱۷ میلادی نشان می‌دهد. بی‌شک با گسترش بیم (BIM) فهرست این پروژه‌ها در سال‌های آینده افزایش خواهد یافت.

آب‌بند اسلوسن راهگشا در صنعت ساخت‌وساز سوئد

منطقه تاریخی اسلوسن (Slussen) در قلب شهر استکهلم سوئد به مانند یک جزیره در میان منطقه خشکی قرار گرفته است. این دو با یک مجموعه از آب‌بندها به هم متصل شده‌اند. این مجموعه آب‌بندها از سال ۱۶۴۲ تا کنون چهار مرتبه بازسازی شده است. از زمان ساخت این مجموعه از ساختمان‌ها و آب‌بندها، مدت‌ها گذشته بود و دیگر وضعیت مناسبی نداشت. درنتیجه شهرداری استکهلم با هزینه‌ای معادل ۲/۱ میلیارد یورو تصمیم به تخریب و ساخت دوباره آنها گرفت.
طراحی این مجموعه توسط کارگاه بین‌المللی فوستر پارتنرز (Foster + Partners) در شهر لندن انجام گرفته است. در این طراحی نیازهای ساکنین برای زندگی بهتر در یک شهر مدرن مورد توجه ویژه قرار گرفته است. این نیازها شامل سالن‌های اجرای بیشتر، پیاده‌روهای عریض، فضاهای پیاده‌روی، فضای دوچرخه‌سواری، امکان حمل‌ونقل عمومی و همچنین تهیه آب آشامیدنی مناسب بوده است.
کلیه کارهای مدلسازی اطلاعات ساختمان در سوئد انجام شده است و شرکت اجراکننده آن تمامی جنبه‌های ارائه اطلاعات را تعیین کرده است. به‌‏نظر می‌رسد این بزرگترین پروژه‌ای است که تا کنون تمام اطلاعات را به‌صورت دیجیتالی در طول مرحله طراحی ارائه داده است. جالب آن است که در کل طول این پروژه هیچ‌گونه اطلاعاتی به‌صورت کاغذی تهیه نشده است.
از طرفی دیگر مدیریت داده‌های مدل اطلاعاتی مبتنی بر فضای ابری به نام BIMEye بود. با استفاده از این نرم‏‌افزار برنامه‌ریزی و مدیریت ساخت و روش اجرای پیچیده شمع‏‌گذاری فونداسیون آب‏‌بندها تهیه گشته است.
در طول این پروژه، در مجموع ۳ هزار ۶۰۰ عدد شمع فلزی تا عمق ۷۰ متری جهت رسیدن به لایه سخت زمین در زیر سطح بستر دریا، کوبیده شده است. قابل توجه است که شمع‌‏های قدیمی پروژه به اندازه کافی در عمق زمین در زیر سطح بستر دریا فرو نرفته بودند تا به بستر سخت زمین برسند و این امر خود موجب ایجاد نشست و به وجود آمدن آسیب‌‏های جدی به سازه‌‏ها شده بود.

بیشاپزگیت لندن، دروازه‌ای به سمت مدلسازی چهاربعدی

برج تجاری ۶۲ طبقه بیشاپزگیت در مرکز کلانشهر لندن قرار گرفته است و به بلندترین ساختمان در منطقه مالی و تجاری شهر لندن تبدیل خواهد گشت. با توجه به پیچیدگی‏‌های مختلف هندسی این برج، وجود سه طبقه زیرزمین‌ عمیق، ۵۷ عدد آسانسور، فواصل مشترک پیچیده با ساختمان‌های موجود و فضای محدود دسترسی، اهمیت برنامه‌ریزی تدارکات، جایگاه مهم مسائل مربوط به ایمنی و سلامت، استفاده از "فناوری بیم" در انجام این پروژه ناگریز می‏‌نمود.
پیمانکار اصلی و همچنین شرکت تأمین و تدارکات برای بهره‌وری و ایمنی بیشتر، مدلسازی اطلاعات ساختمان را تا بعد چهارم و به شکل پیشرفته‌‏ای انجام دادند. همچنین در طول انجام این پروژه از انواع برنامه‌های کاربردی جهت انجام فرآیند "واقعیت مجازی" استفاده شده است.

اسکن لیزری پلی در مرکز اسکاتلند با جزئیات کامل

پل موسوم به "مسیر چهارم" در مرکز کشور اسکاتلند، دو شهر ادینبورگ و کوینزفری را به هم متصل می‌کند. اداره حمل‌ونقل کشور اسکاتلند برای اسکن لیزری این پل و تقاطع پس از آن موسوم به تقاطع کوینزفری هزینه‌‏ای برابر با ۳۰۰ هزار پوند در نظر گرفته است.
برای انجام این پروژه پرچالش و پیچیده، بیشترین تعداد اسکن سه‌بعدی در جهان انجام شد. نتیجه کار شامل یک فضای ابری (Cloud) می‌‏باشد که اطلاعات دقیق ۵/۳۷ میلیارد از نقاط اسکن شده این گذرگاه در آن جمع‌آوری شده است.

ادامه مطلب...

زوایای مختلف نقش یک مدیر فناوری بیم (BIM)

بیمانا: پرسش‌های زیادی در مورد مدیر فناوری بیم (BIM) وجود دارد که هنوز پاسخ‌های روشنی به آنها داده نشده است. سئوال‌هایی در مورد مسئولیت‌ها، وظایف، توانمندی‌ها و حداقل شرایط احراز مسئولیت یک مدیر فناوری بیم (BIM) مطرح می‏‌باشد. اما سوال اصلی آن است که اصولاً یک مدیر فناوری بیم (BIM) چه کسانی و یا چه فعالیت‌هایی را می‌‏بایست تحت چه شرایطی مدیریت کند؟

مدیر فناوری بیم (BIM) یعنی چه؟

معمولاً فناوری بیم (BIM) ترکیبی از مباحث مختلفی چون مدل‌های سه‌بعدی، داده‌های غیرگرافیکی، مدیریت دارایی، COBie ( فرمت استاندارد تبادل داده ای) و غیره را پیش می‌آورد. توضیح وظیفه مدیر فناوری بیم (BIM) به افراد غیرمتخصص کار آسانی نیست چرا که این شغل موارد بسیار متنوع و متفاوتی را شامل می‌شود. این جایگاه شغلی شامل یک نقش مدیریتی و نظارتی بوده که می‏‌تواند از مدیریت و نظارت بر جزئی‏ترین موارد همچون "کنترل نقشه‌های CAD" تا موارد مهم و کلانی در پروژه همچون "استراتژی‌های کلی انجام کار" را در بر بگیرد.
بسیاری نقش مدیر فناوری بیم (BIM) را کامل شده نقش یک مدیر CAD می‌دانند. معمولاً این عنوان به بهترین کاربر نرم افزار CAD در گروه، دفتر یا شرکت تخصیص می‌یابد. در صورتیکه یک مدیر فناوری بیم (BIM) مسئول تأیید خروجی‌‏های طراحی‏‌های انجام گرفته می‏‌باشد به طوریکه که باید با استانداردهای لازم سازگاری دلخواه را داشته و در عین حال از یکپارچگی لازم نیز برخوردار باشند. به همین دلیل وظیفه سنگینی برعهده یک مدیر فناوری بیم (BIM) قرار دارد. البته این مسئولیت قابل تفیض به کنترل کننده‌‏های طراحی‏‌های صورت گرفته نیست، اما امروزه این مسئولیت به جایگاه سرپرست فنی نیز راه پیدا کرده است. در واقع مباحث طراحی‌های ویژه و نرم‌افزارهای CAD وقت کمتری را از یک مدیر فناوری بیم (BIM) می‌گیرد. اما در عوض او باید به فرایندها و داده‌‌های مطابق با استانداردهای فناوری بیم (BIM) توجه بیشتری نموده و همزمان نیز نگاهی به استراتژی‌های کلانی داشته باشد که میزان انطباق پذیری فناوری‌ بیم (BIM) را در سازمان معنا می‌‏بخشد.
باید توجه کرد که شکاف معنی‌داری بین وظایف مدیر فناوری بیم (BIM) در شرکت یا سازمان و وظایف او در یک پروژه‌ خاص وجود دارد. موفقیت در هر یک از این دو بخش به مجموعه‌ای متفاوت از مهارت‌ها، صلاحیت‌ها و انگیزه‌ها نیاز دارد. این تفاوت‌ها معمولاً هنگامی که سخن از وظایف مدیر فناوری بیم (BIM) به میان می‌‏آید، نادیده گرفته می‌شود.

با توجه به مطالب بالا، حال آیا واقعا می‌توانیم به این پرسش که «وظیفه مدیر فناوری بیم (BIM) چیست» پاسخ دهیم؟ همان اندازه که مفهوم فناوری بیم (BIM) گسترده است وظایف مدیر آن نیز از پیچیدگی زیادی برخوردار است. البته تمامی این معانی و تفاسیر مختلف می‌تواند صحیح و سودمند باشد اما لازم است تعریف مشخصی که همه دست‌اندرکاران درک یکسانی از آن داشته باشند را ارائه دهیم. در هر یک از این دو جایگاه کاری یک مدیر فناوری بیم (BIM) باید از مهارت، خلاقیت، دقت فنی و هوش مدیریتی لازم برخوردار بوده و وظایف خود را به نحو شایسته‌‏ای اجرا کند. باید به این حقیقت اذعان نمود که آنچه در اینجا اهمیت دارد توانمندی است و نه عنوان شغلی.
بی‌شک با گسترده شدن فناوری بیم (BIM) در صنایع مختلف و اجرای آن تا سطح سوم و حتی چهارم در کشورهای پیشرو شاهد تنوع بیشتر در وظایف شغلی مدیر فناوری بیم (BIM) خواهیم بود. این خود می‌‏تواند شامل طیفی گسترده از کار شامل «مدیریت CAD تکمیل یافته» با تمرکز بر طراحی‌ها تا بخش «استراتژی سازمانی» که به مهارت متفاوتی در کل چرخه حیات پروژه نیازمند است، شود. بی‌شک در آینده عنوان شغلی مدیر فناوری بیم (BIM) در راستای گسترش ساخت‌وساز دیجیتالی به عناوین متفاوتی دیگری تقسیم بندی خواهد شد. با توسعه فناوری‌هایی همچون اینترنت اشیاء (IOT) و گسترش اطلاعات حجیم و پیچیده‌ای (که در صنعت به آن کلان داده یا Big Data می‌گویند) و همچنین شهرهای هوشمند، ساختار مدیریتی یک مدیر فناوری بیم (BIM) بسیار متفاوت خواهد بود.
گفتنی است منظور از "کلان داده" مجموعه‌‏ای از "دارایی‌های داده‌ای" هستند که بسیار انبوه، پیچیده و گوناگون می‌‏باشند. پردازش این اطلاعات نیازمند به استفاده از روش‌هایی تازه دارد که انجام تصمیم‏‏‌گیری‏‌های صحیح‌، رویکرد مدیریتی با بینشی تازه و بهینه بودن پردازش را تضمین نماید. این نوع داده‌ها حرکت کسب‌وکار و فرایند چرخش کار در سازمان‌ها را مشخص می‌کند.

زنده‌باد تحول دیجیتالی!

«با توسعه فناوری بیم (BIM) همه پروژه‌های بزرگ و عمومی در حال پذیرش این فناوری برای صرفه‌جویی بیشتر در زمان و هزینه‌ انجام کار هستند. این فناوری در حال توسعه در همه صنایع عمرانی است و در آینده شاهد فراگیر شدن آن در همه جهان خواهیم بود.»
عبارت بالا را بارها و بارها از زبان رسانه‌های مختلف در مورد مزیت‌های مختلف فناوری مدلسازی اطلاعات ساختمان شنیده‌‏اید. اما با نگاهی به تجربه آموخته شده در کشور انگلستان و دیگر کشورهای پیشرو در این زمینه نوع و میزان تحقق این مزایا در عمل متفاوت است.
سالانه نشست‌ها و کنفرانس‌های مختلفی در حوزه فناوری بیم (BIM) انجام می‏‌شود تا اهداف مذکور را تحقق ببخشند. از سوی دیگر دگرگونی آهسته‌ای برای دیجیتال‌سازی صنعت ساخت‌وساز در حال انجام است. باید اطمینان حاصل کرد که این تحول دیجیتالی با همان سرعتی پذیرفته می‌‏شود که صدها تحول دیجیتالی دیگر پذیرفته شده است. باید بررسی شود چرا انقلاب دیجیتالی در دیگر بخش‌ها با این سرعت مورد تأیید و استقبال قرار گرفتند و با استفاده از این تجربه‌های موفق آموزه‌های فناوری بیم (BIM) را فراگیر نمود.

شاید راهکار اصلی این باشد که با استفاده از روش‌های مختلف ممکن، امکان به کار‏گیری از این فناوری را برای کاربران نهایی ساده‌تر نماییم. بدین گونه گسترش و فراگیری این فناوری به‌ شکل بهتر و بهینه‌ای انجام می‌پذیرد و دستیابی به راهکارهایی مانند هماهنگی و یکپارچگی بهتر برآورده می‌شود.

نرم‌افزارهای مورد استفاده در سامانه فناوری بیم (BIM)

هر‏چند فناوری مدلسازی اطلاعات ساختمان و یا به عبارت دیگر سامانه فناوری بیم (BIM) یک فناوری نوین به شمار می‌‏رود، اما در مدت کوتاهی پس از معرفی، جای خود را به سرعت در صنعت ساخت‌وساز باز کرده است. برای کسانی که می‌کوشند از مزیت‌های این فناوری در انجام پروژه‌های خود بهره ببرند، فهرست زیر می‌تواند بسیار هدایتگر باشد. در این فهرست مجموعه‌‌ کاملی از نرم‌افزارهای مورد استفاده در سامانه فناوری بیم (BIM) و در بخش‌های مختلف معرفی شده‌اند.

بخش معماری:

1. Graphisoft ArchiCAD؛
2. Autodesk Revit Architecture؛
3. Nemetschek Allplan Architecture؛
4. Gehry Technologies - Digital Project Designer؛
5. Nemetschek Vectorworks Architect؛
6. Bentley Architecture؛
7. 4MSA IDEA Architectural Design (IntelliCAD)؛
8. CADSoft Envisioneer؛
9. Softtech Spirit؛
10. RhinoBIM (BETA)؛

بخش طراحی پایدار:

1. Autodesk Ecotect Analysis؛
2. Autodesk Green Building Studio؛
3. Graphisoft EcoDesigner؛
4. IES Solutions Virtual Environment VE-Pro؛
5. Bentley Tas Simulator؛
6. Bentley Hevacomp؛
7. DesignBuilder؛

بخش سازه:

1. Autodesk Revit Structure؛
2. Bentley Structural Modeler؛
3. Bentley RAM, STAAD and ProSteel؛
4. Tekla Structures؛
5. CypeCAD؛
6. Graytec Advance Design؛
7. StructureSoft Metal Wood Framer؛
8. Nemetschek Scia؛
9. 4MSA Strad and Steel؛
10. Autodesk Robot Structural Analysis؛

بخش تأسیسات:

1. Autodesk Revit MEP؛
2. Bentley Hevacomp Mechanical Designer؛
3. 4MSA FineHVAC + FineLIFT + FineELEC + FineSANI؛
4. Gehry Technologies - Digital Project MEP Systems Routing؛
5. CADMEP (CADduct / CADmech)؛

ادامه مطلب...

مشکلات اجرایی پیاده‌سازی فناوری بیم (BIM) سطح دوم

بیمانا: سرمایه‌گذاری بر روی "آموزش مهارت‌های مربوط به فناوری بیم (BIM)" بخصوص بیم(BIM) سطح دوم (BIM Level 2) در سراسر جهان به امری عادی تبدیل شده است. چراکه توسعه این نوع از فناوری‌ها فرآیندی پیچیده بوده و نمی‌توان آن را در مدت زمانی کوتاه درک و پیاده‌‏سازی نمود.
الزامی شدن فناوری بیم (BIM) سطح دوم همچون چراغ راهی است که بسیاری از کشورها از آن پیروی می‌کنند. این در حالی است که اعمال کامل این دستورالعمل برای کشورهای کمتر توسعه‌یافته نیاز به صرف انرژی و آموزش بیشتری دارد. حتی ممکن است به خاطر پیچیدگی‏‌های موجود در فرآیند اعمال آن برخی را مأیوس نماید. در سفرهایم به مناطق مختلفی در سراسر دنیا همچون خاورمیانه، ایالات‌متحده آمریکا، چین و هنگ‌کنگ، متوجه شدم که معمولاً از رویکرد دولت بریتانیا مبنی بر الزامی شدن فناوری بیم (BIM) سطح دوم به‌عنوان رویکردی سازمان‌یافته کپی‌برداری می‌کنند.

"الزامی شدن فناوری بیم(BIM) سطح دوم همچون چراغ راهی است که بسیاری از کشورها از آن پیروی می‌کنند. این در حالی است که اعمال کامل این دستورالعمل برای کشورهای کمتر توسعه‌یافته نیاز به صرف انرژی و آموزش بیشتری دارد."

فقدان آمادگی جهت پیاده‌‏سازی سطح دوم فناوری بیم

بر اساس یافته‌های کتابخانه ملی فناوری بیم (BIM) در بریتانیا، بسیاری از بخش‌های مختلف دولت هنوز مهیای الزامی شدن بیم (BIM) سطح دوم نیستند. بخش‌های مذکور هنوز کلیه مهارت‌های لازم برای این انجام این "فرآیند پیچیده" را کسب نکرده‌اند. از سوی دیگر فقدان این نوع از تجربه‌ها و مهارت‌ها به "زنجیره تأمین و تدارکات" نیز تعمیم‌یافته و مشخص است که این بخش به شکل ویژه‌‏ای به مهارت بیشتری نیاز داد. البته با توجه به نو بودن این فناوری نتایج مذکور چندان هم تعجب‌برانگیز نیست.

مشکلات فوق موجب نادیده گرفته شدن بخش‌هایی از فرآیند فناوری بیم (BIM) شده است. مثلاً "اطلاعات موردنیاز کارفرمایان" تهیه نشده و یا به‌صورت نادرست استفاده می‌شود. همین موضوع در مورد اطلاعات مربوط به "دارایی‌ها" نیز صدق می‏‌کند که موجب عدم درک متقابل طرفین در مورد چگونگی استفاده از فناوری بیم (BIM) پس از مرحله ساخت می‌شود.

ادامه مطلب...