داده‌های چون‏‌ساخت چیست و چه اهمیتی دارند؟

بیمانا: با رواج کار‏گروهی در صنعت ساخت‌وساز پرسش‌های جدیدی نیز مطرح می‌شوند. پرسش‌هایی مانند اینکه چرا، چگونه و در مورد چه پروژه‌هایی فناوری بیم (BIM) باید پیاده‌سازی شود؟ با اجباری شدن سطح دوم فناوری بیم (BIM) سعی شده است به چرایی و چگونگی پیاده‌سازی پاسخ‌هایی داده شود اما این پرسش‌ها در مورد داده‌های "چون‌ساخت" هنوز بی‌پاسخ مانده است.

جمع‌آوری و توزیع داده‌های چون‏‌ساخت با یک روش مشترک، مشکلی اساسی است که کارفرمایان و پیمانکاران با آن روبرو هستند. همه کارشناسان به دنبال روش‌‌هایی هستند تا داده‌های چون‏‌ساخت را به‌صورتی دقیق همان‌گونه که روش فناوری بیم (BIM) طلب می‏‌کند، به دست‌آورند. با همین هدف دو همایش جداگانه در سال 2016 میلادی در شهر لندن با حضور تعداد زیادی از کارفرمایان و پیمانکاران پروژه‌های عمرانی برگزار شد. در این دو رویداد جداگانه چالش‌هایی نظیر جمع‌آوری و به اشتراک‌گذاری داده‌ها در طی مرحله ساخت‌و‌ساز و بهره‌برداری از دارایی‌ها به بحث گذاشته شد.

داده‌های دیجیتالی حاصل از اطلاعات دریافتی تولیدکنندگان

تمام کسانی که در بستر سامانه فناوری بیم (BIM) فعالیت می‌کنند خواهان استفاده از مواد و تجهیزاتی هستند که اطلاعات مربوط به آنها در یک فرمت دیجیتالی مشترک و مشخص از قبل تهیه شده باشد. به این ترتیب دست‌اندرکاران صنعت ساخت‌وساز می‌توانند فرآیند مدلسازی اطلاعات را به شکل بهتر و بهینه‌تری انجام دهند. در حال حاضر، اغلب داده‌های تولیدی توسط تولیدکنندگان در فرمت‌های فناوری بیم (BIM) پیاده‏‌سازی نشده‌‏اند. در حال حاضر اکثر تولیدکنندگان بیشتر این داده‌ها را در فرمت‌های فایل‌های ورد (Word) و یا پی.دی .اف (PDF) ارائه می‌‏نمایند. این خود موجب افزوده‌شدن کارهای کاربران و مدلسازان می‏‌گردد چراکه آنها باید تمام اطلاعات را استخراج کرده و دوباره در مدل BIM بارگذاری نمایند.

داده‌های چون‌ساخت چگونه جمع‌آوری و توزیع می‌شوند؟

اطلاعات دریافت شده از تولیدکنندگان می‌توانند در زنجیره تأمین و تدارکات هم مورد استفاده قرار بگیرد. از این رو این داده‌ها در فرمت‌های استانداردی همانند ‌کلاس‌های بینادین صنعت (IFC)، فرمت استاندارد تبادل اطلاعات ساختمان (COBie) و یا در فرمت نرم‌افزار آرشیکد (ARCHICAD) و یا نرم‏‌افزار رویت (Revit) منتقل می‌شوند. همچنین متخصصین تحقیق و توسعه شرکت کوبیلدر (coBuilder) راهکاری بر اساس یک ابزار مبتنی بر فضای ابری به نام ProductXchange تهیه کرده‌اند. این ابزار داده‌های چون‌ساخت را از اطلاعات فایل‌های پی.دی.اف سازندگان استخراج و جمع‌آوری کرده و آنها را در قالب فرمت استاندارد تبادل اطلاعات ساختمان (COBie) و یا فرمت کلاس‌های بنیادین صنعت (IFC) و یا دیگر فرمت‌های قابل استفاده در نرم‌‏افزار رویت (Revit) منتقل می‌سازد.
با استفاده از این ابزار کارفرمایان و کاربران در مرحله طراحی و مدلسازی می‌توانند صحت داده‌ها را مورد تأیید قرار دهند. همچنین سازندگان می‌توانند نسبت به دقت آن اطلاعات، اطمینان حاصل کنند و کلیه تغییرات را در مشخصات محصول و در طول مراحل ساخت‌وساز مشاهده کنند.
نتیجه اینکه سازندگان برای پرهیز از وابستگی به فرمت‌های پی.دی.اف به داده‌هایی با فرمت‌های مورد استفاده در فناوری بیم (BIM) نیاز دارند. زنجیره تأمین و تدارکات تنها به واسطه اشتراک‌گذاری داده‌های صحیح و بروزرسانی شده، می‌‏تواند تا داده‌های لازم خود را در فرمت‌های مناسب بدست ‌آورد. بنابراین داده‌ها می‌توانند به فرمت استاندارد تبادل اطلاعات ساختمان COBie منتقل شده و داده‌های چون‏ساخت دقیق ارائه شود. بنابراین مدیران اداره و نگهداری ساختمان قادر می‌شوند تا از این داده‌ها برای مدیریت دارایی‌های خود به‌صورت کارآمد استفاده کنند.

اتحاد زیمنس و bSI در زمینه طرح و ساخت مجازی

بیمانا: بخش فناوری‌های ساختمانی زیمنس و شرکت بین‌المللی (bSI (buildingSMART اولین اعضای یک مجمع مشاوره‌ای بین‌المللی خواهند بود. این مجمع که به‌عنوان سمن (سازمان مردم‌نهاد) ثبت شده است و قرار است در زمینه فناوری بیم (BIM) و طرح و ساخت مجازی (VDC) فعالیت کند.
به گفته ماتیوس ربلیوس مدیر بخش فناوری‌های ساختمانی شرکت زیمنس این مشارکت نشان‌دهند تعهدی است که نسبت به فناوری بیم (BIM) در شرکت زیمنس وجود دارد.
وی گفت: اتحاد این دو شرکت به ما اجازه می‌دهد تا قدم بزرگ بعدی را به سمت بهینه‌سازی تمامی فازهای چرخه حیات ساختمان برداریم.
گفتنی است شرکت bSI مخترع فرمت داده‌های "OpenBIM" است که استانداردهای فناوری بیم (BIM) را تعریف می‌کند. به کمک این فرمت کابران می‌توانند داده‌های دیجیتالی را با سرعت بیشتری در مدل‌های صنعت ساخت‌وساز اضافه کنند.

نقش مدیران پروژه در پذیرش فناوری بیم (BIM)

بیمانا: گزارش ملی موسسه NBS یکی از موسسات مطرح در زمینه رصد فناوری بیم (BIM) امیدواری‌هایی در زمینه پذیرش بهتر فناوری بیم (BIM) ایجاد کرده است. طبق این گزارش صنعت ساخت‌وساز با استفاده از فناوری بیم (BIM) از آینده‏ای بالنده و روندی رو به رشد بر خوردار بوده و امید به کارگیری این فناوری در انجام پروژه‌های ملی رو به ازدیاد است. در یک دیدگاه کلی، نتایج این آینده‌نگری مثبت در سطح جهان نیز قابل تأمین می‏‌باشد. حال مدیریت پروژه با استفاده از فناوری بیم (BIM) می‌تواند بسیار بهینه‌تر و مطمئن‌تر انجام شده و از مزایای بسیاری برخوردار گردد. در این میان نقش مدیران پروژه یک نقش محوری و اساسی خواهد بود.

مدلسازی اطلاعات ساختمان در خدمت مدیران پروژه

مدیریت پروژه با استفاده از مدلسازی اطلاعات ساختمان نیاز به تغییرات ضروری در زمینه ارائه پروژه، تشریح وظایف موجود، تعیین دقیق مسئولیت‌ها و تعیین روش‌های مناسب کاری دارد. این موضوعی است که موسسه سلطنتی نقشه‏‌برداران در کشور انگلستان در گزارشی با عنوان "مدلسازی اطلاعات ساختمان در خدمت مدیران پروژه" مطرح کرده است. در این گزارش نظراتی در مورد برنامه‌ریزی سازمانی برای پیاده‌سازی مؤثرتر فناوری‌های بیم (BIM) و همچنین راه‏کارهایی جهت بهبود نقش مدیران پروژه ارائه شده است.
این یک حقیقت است که مدیران پروژه دارای نقشی محوری در ارائه و بکارگیری فناوری‌های نوین و نوظهور هستند. به این شکل که آنها می‌توانند برای کاربردی شدن این نوع از فناوری‏‌ها نقش مؤثری را ایفاء نمایند. با استفاده از روش بررسی سیستماتیک فرصت‌ها و خطرات احتمالی با سود جستن از روش مدلسازی اطلاعات ساختمان، راهکارهایی برای ارائه نقش بهتر مدیریت پروژه عرضه می‏گردد.
در این مقاله برخی از موارد مهم درمورد وظایف مدیران پروژه و نقش آنان در پیشبرد تحول دیجیتالی ساخت‌وساز ارائه شده است.

نقش مدیران پروژه برای پیاده‌سازی موفق فناوری بیم (BIM)

موسسه سلطنتی نقشه‌برداران در کشور انگلستان کتاب "راهنمای رقابت حرفه‌ای در صنعت ساخت‌‌وساز" را ارائه کرده است. در این کتاب نقش مدیران پروژه بسیار پررنگ نشان داده شده است. جالب آنکه این نقش در پروژه‌هایی که از فناوری بیم (BIM) سود برده می‌‏شود، اساسی‌تر نیز خواهد شد. مدیران موفق پروژه می‏‌بایست ارتباطات، هماهنگی و همکاری مناسبی را در پروژه‌ها برقرار کنند که همه این موارد از جمله رویکردهای اساسی در فناوری بیم (BIM) محسوب می‌شود. به این ترتیب فناوری بیم (BIM) فرصت‌هایی جهت بهبود هماهنگی فراهم ساخته و در ادامه می‏‌توان فرآیند طراحی، اجرا و ساخت را بر اساس خط‌مشی‌های فناوری بیم (BIM) همانند یک بدنه به‌هم‌پیوسته و هماهنگ انجام ‏داد.
در این بین نقش مدیران پروژه، ایجاد راهکارهای مناسب جهت تسهیل امور و نظارت مستمر بر کار می‏‌باشد. به عبارت بهتر مدیر پروژه افراد را ترغیب به انجام کارها در بستر فناوری بیم (BIM) نموده تا به بالاترین بهره‌وری برسند. برای انجام موفق این کار مدیران پروژه باید در مرکز مباحث تصمیم‌گیری سازمانی در زمینه فناوری بیم (BIM) قرار گیرند. همچنین می‏‌بایست که کلیه وظایف، مسئولیت‌ها و روش‌های کاری با توجه به این فناوری به‌روز تغییر نموده و با مفاهیم اصلی آن همراستا شوند.

منظور از ارائه موفق پروژه در بستر فناوری بیم (BIM) چیست؟

گرچه مدیران پروژه معمولاً در ساخت مدل سه‌‏بعدی مشارکتی ندارند اما مسئولیت اطمینان از موجودیت و صحت ترسیم المان‌های اصلی بر عهده آنان است. به عبارت دیگر برای ارائه موفق پروژه و الزامات چرخه حیات پروژه نقش مدیران پروژه بسیار پررنگ می‏‌باشد. ارائه مدل اطلاعات پروژه می‌‏بایست به‌عنوان بخشی از فرایند مدیریت پروژه درنظر گرفته شود، چراکه هنگام تحویل پروژه این مدیر است که بر مدل اطلاعات دارایی نظارت می‏‌کند.
مدیر پروژه باید از طریق ترغیب روحیه پرسش‏گری، ارائه راهکارهای مناسب و در عین حال عملی و نیز اطلاع دقیق از فرایند اجرا، نسبت به اجرایی شدن فعالیت‌های مناسب در زمان مطلوب و با روش درست اطمینان حاصل ‌کند. همچنین این نقش مدیران پروژه است که می‏‌بایست مسئولیت‌ها را بر اساس توانمندی و شایستگی اعضای تشکیل دهنده تیم پروژه به آنها محول کند.

سیاست‌گذاری‏‌ها در آینده کاری و نقش مدیران پروژه در این حیطه

مدیران پروژه می‌توانند در مراحل استراتژیک و تغییر شکل سازمان‌ها به جهت بهره‏‌گیری از فناوری بیم (BIM)، راهنمایی و رهنمودهای کارشناسی خود را ارائه دهند. برای بهره‏‌گیری از مدلسازی اطلاعات ساختمان در پروژه‌ها نیاز است تغییراتی هدفمند در شکل سازمان، افراد و فرایندها ایجاد شود.
از نظر مفهومی فناوری بیم (BIM) چیزی مانند یک اسب تراوا است. یعنی این فناوری به شرکت‌ها و سازمان‌ها وارد شده و تغییرات گسترده‌ای در استفاده از فناوری‌های دیجیتالی و ارائه دیگر مزایای کاری و حرفه‌ای ایجاد می‌کند. مدیران پروژه پتانسیل این را دارند که نه تنها محور پیاده‌سازی این تغییرات باشند، بلکه به عنوان محور فرایند کاوش در یافتن بهینه شیوه‌های اجرای کاری نیز قرار گیرند.

تغییر مدیریت پروژه با ساخت‌و‌ساز دیجیتالی

طبیعی است که در شرکت‌هایی که دارای ساختار فناوری بیم می‌‏باشند، ملاحظات جدیدی برای مدیریت پروژه وجود داشته باشد. به عنوان نمونه اینگونه از سازمان‌ها می‌‏بایست تا برای پذیرش و مشارکت با دیگر سازمان‌ها در بستر استفاده از فناوری بیم (BIM)، تغییراتی را در نظام کاری خود اعمال نمایند. از سوی دیگر می‌‏بایست که وظایف و مسئولیت‌ها نیز همانند شیوه مدیریت پروژه ‏در هر دو سطح سازمانی و نیز خود پروژه، دوباره تعریف شوند. بی‌شک این کار ابعاد بیرونی جدیدی هم داشته که باید به آنها نیز توجه شود. از مهم‏ترین این عوامل می‌‏توان به مشارکت مؤثر با دیگر گروه‏‌های کاری برای کمک به جریان روان و شفاف اطلاعاتی پیرامون چرخه حیات پروژه اشاره نمود.
مدیر پروژه با تمرکز بر مدل سه‌‏بعدی و اطلاعاتی که می‌‏تواند منجر به پیشرفت مناسب پروژه گردد، نقش خود را ایفاء می‏‌کند. از سوی دیگر مدیر پروژه نظر کلی خود را از پروژه ارائه می‏‌نماید. این نظرات هم از نقطه نظر مدیریت سنتی پروژه و هم از نقطه نظر پیاده‌سازی فناوری بیم (BIM) برای پیشبرد راندمان کاری و بهره‌برداری بهتر از پروژه مورد توجه قرار خواهد گرفت.
چنین تغییراتی پیامدهای درونی و بیرونی دارد. از نظر پیامدهای درونی، ضروری است تا مدیران پروژه وظایف، مسئولیت‌ها و شیوه‌های مدیریتی پروژه‌های خود را هم در سطح پروژه و هم در سطح سازمان دوباره به شکل مناسبی تعیین کنند. از نظر پیامدهای بیرونی، مدیران پروژه باید خود را در کمک رسانی به استفاده از فناوری بیم (BIM) در طول کل چرخه حیات پروژه به عنوان "حلقه‌‏ای که کل پروژه را یکپارچه می‌سازد" متعهد گردانند.

نرم‌افزار برنامه‌ریزی آفِکس با قابلیت کار مشترک و یکپارچه

به گزارش بیمانا این نرم‌افزار برنامه‌ریزی که یک سامانه "ساخت‌و‌ساز بهینه" (lean Construction) مناسب برای کاربران بر مبنای فضای ابری (Cloud) است. نکته جالب این نرم‌افزار قابلیت کار یکپارچه بین چندین کاربر مختلف است.
درحالی که ابزارهای برنامه‌ریزی مدیریت پروژه‌ای چون پریماورا (Primavera P6) و ام.اس پروجکت (MS Project) معمولاً برای ایجاد برنامه‌های کلی، نمایش فازهای مختلف و فعالیت‌ها است، آفکس بیشتر بر روی این فازها تمرکز می‌کند.
در این سامانه کاربران از طریق یک مرورگر وب وارد یک برنامه به اشتراک گذاشته شده می‌شوند. یک داشبورد سطوح سایت، اطلاعات موردنظر برای فعالیت‌ها، زمان آغاز و پایان و موقعیت مکانی آنها را در اختیار کاربر قرار می‌دهد. اگر یک فعالیت دیگر با همان بازه زمانی در همان موقعیت مکانی باشد، نرم‌افزار به‌صورت خودکار مشکل را شناسایی می‌کند و به اطلاع کاربر می‌رساند.

پلاگین جدید نرم‌افزار (3D MAX)

پلاگین سابستنس (Substance) برای نرم‌افزار (3Ds Max) از حالت بتا خارج شد و نسخه نهایی آن به صورت رایگان وارد بازار شده است.
به گزارش بیمانا این پلاگین برای متخصصان تصویرسازی منتشر شده است و قابلیت‌های حرفه‌ای ابزار ایجاد متریال را به کاربران مکس ارائه می‌دهد.
این پلاگین سازگاری کامل با پلاگین‌های رندرگیری ویری (VRay)، کُرونا (Corona)، اوکتان (Octane) و آرنولد (Arnold) هم دارد. این سازگاری به صورت خودکار است و متریال‌ها را با یک کلیک به موتور رندرگیری مورد نظر کاربر ارسال می‌کند.