تجربه موفق مدلسازی اطلاعات ساختمان در فرودگاه صلاله عمان

مشخصات پروژه

بیمانا: در طرح توسعه فرودگاه صلاله یک باند پرواز جدید به طول 4 هزار متر اضافه شد. به این ترتیب اکنون این فرودگاه ظرفیت پذیرش هواپیماهای بزرگ را پیدا کرده است. در این پروژه یک برج کنترل ترافیک هواپیمایی به ارتفاع 57 متری و هشت گیت، یک پارکینگ برای بیش از 2200 ماشین و تعدادی از ساختمان‌های دیگر طراحی و ساخته شد. طرح توسعه فرودگاه بطور کلی 25 ساختمان و بنای فرودگاه را در بر گرفت. به این ترتیب فرودگاه صلاله اکنون ظرفیت جابجایی سالانه دو میلیون نفر را دارد.
گفتنی است مساحت کلی طرح توسعه فرودگاه بیش از 65 هزار مترمربع را در بر می‏‌گیرد و در این پروژه شرکت‌های معتبری همچون آتودسک مشارکت کردند.

چالش‌ها و راهکارهای پیاده‌سازی مدلسازی اطلاعات ساختمان

شرکت آی‌تک (iTech) مدیریت مدلسازی اطلاعات ساختمان (BIM) این پروژه را برعهده گرفت. این شرکت همچنین هماهنگی و مستندسازی سیستم‌های تهویه مطبوع فرودگاه را نیز بر عهده داشت. کارفرمای این پروژه برای اولین مرتبه بود که از راهکارهای مدلسازی اطلاعات ساختمان (BIM) برای رفع این چالش‌ استفاده می‌کرد.‌
در این طرح از مدل‌های تأسیسات مکانیکی و الکتریکی برای تهیه مدل‌های طراحی فاقد تداخلات، ارائه نقشه‌های کارگاهی و هماهنگی بین کارگاه استفاده شد. همچنین از این مدل‌ها برای مطالعه روشنایی روز و رفتار سایه‌اندازی سالن اصلی پرواز و مطالعه اثرات آن بر ظرفیت برودتی استفاده شد.
هماهنگی کارها در این پروژه با به اشتراک گذاشتن مدل‌های طراحی شده در بین اعضای گروه طراحی امکان پذیر گردید. علاوه‏‌بر دیگر نرم‏‌افزارهای مدلسازی سه‌‏بعدی، از پنل مدیریت نرم‌‏افزار نویس‌ورکز (Navisworks) از سری نرم‌‏افزارهای شرکت آتودسک نیز برای هماهنگی بیشتر بین مدل‌های مختلف در بین کارگروه‌‏های(دسیپلین‌ها) مختلف مهندسی و تشخیص تداخلات احتمالی استفاده گردید. این راهکار به اخذ سریعتر تصمیمات، حل کردن تداخلات طراحی، به حداقل رساندن تأخیرها و تصمیمات هزینه‌بر کمک شایانی نموده است.

نتیجه استفاده از فناوری بیم (BIM)

تیم بزرگ طراحی و ساخت در سراسر پروژه از سامانه مشترک نرم‌افزار رویت (Revit) برای ایجاد هماهنگی و همکاری بیشتر بین دیسیپلین‌های مختلف استفاده کردند. رویکرد مدلسازی اطلاعات ساختمان موجب شده است که کارفرما بر فرآیند تصمیم‌گیری نظارت بیشتری داشته باشد و به مدیریت بهتری بپردازد. پیمانکار نیز با استفاده از این راهکارها بر زنجیره تدارکات، بر میزان هزینه‌ها، بر روی زمان انجام کار و در نهایت بر کیفیت کار، به شکل مناسبی تمرکز پیدا ‏کند.

تجربه بکارگیری فناوری مدلسازی اطلاعات ساختمان (BIM)

پس از پایان این پروژه برای اطلاع بیشتر از نتایج و تأثیرات مدلسازی اطلاعات ساختمان نظرسنجی در میان کارشناسان، دست‌اندرکاران و کارفرمایان درگیر در پروژه توسعه فرودگاه صلاله انجام گرفت. پس از این نظرسنجی مشخص شد که این فناوری در شش حوزه شبیه‌سازی واقعیت، کاهش ضایعات و هزینه‌های کارگران و خطاها، کنترل بر فرآیند ساخت‌وساز، بهبود همکاری بین عوامل، حل مناقشات و شناسایی تداخلات و همچنین تصحیح و به‌حداقل رساندن احتمال وقوع خطا تأثیر بسیار بالایی داشته است. نمودار زیر چکیده این نظرسنجی و نتایج آن را نشان می‌دهد.

نرم‌‏افزارها در خدمت سامانه فناوری بیم (BIM)

بیمانا: با استفاده از نرم‌‏افزارهای گوشی‌های هوشمند و امکان دسترسی به اینترنت بی‌سیم و یا فضای ابری مشتمل از اطلاعات، تبادل دیتا با محیط کاری به صورت همزمان صورت می‏‌پذیرد. برای این‌کار مدل‌ها و نقشه‌ها را می‌توان در سرورها ذخیره کرد و از طریق سیستم فضای ابری به آن دسترسی یافت. به این ترتیب تیم‌های طراحی و مدلسازی به سازندگان و کارگران ساختمانی به‌صورت مستقیم مرتبط می‌شوند.
با پیشرفت تبلت‌ها و گوشی‌های هوشمند، بسیاری از سازندگان برنامه‌های کاربردی در صدد توسعه نرم‌‏افزارهایی هستند تا کلیه اطلاعات طراحی، همه جا در دسترس باشد.

برنامه‌های کاربردی گوشی‌های همراه

برای مدت زمان زیادی صنعت ساخت‌وساز به نرم‌افزارهایی مانند اتوکد (AutoCAD) وابسته بود. این نرم‌افزارها مجموعه‌ای یکپارچه از کدهایی هستند که عملیاتی را روی داده‌ها انجام می‌دهند. این برنامه‌ها به منابعی نیاز دارد که تبلت‌ها، گوشی‌ها و دیگر تجهیزات قابل حمل فاقد آن هستند؛ همانند حافظه (RAM) به میزان زیاد، درایو دیسک سخت و یا هارد درایوهای بزرگ و همچنین پردازشگرهای قدرتمند و مناسب. در حالیکه نرم‏‌افزارهای گوشی‌های هوشمند اساساً متفاوت بوده و آن وسعت عملیاتی رایانه‌های ثابت را ندارند. حتی در گوشی‌های هوشمند برای کاستن از پهنای باند و یا کارایی با حافظه کم و یا رسیدن به سرعت مناسب پردازشگر، از فایل‌‌هایی با فرمت متفاوت همچون DWF استفاده می‌شود.
نرم‏‌افزارها در گوشی‌ها به دلایل بالا اغلب از نظر اندازه و وسعت محدود شده‌اند. بنابراین برای طراحی یک کار اغلب به چندین نرم‌‏افزار نیاز است که تعداد و نوع آن‌ها بر حسب نوع کار تفاوت می‌کند. برای مثال ممکن است یک نرم‌‏افزار فقط برای بررسی فایل‌ها و نرم‌‏افزار دیگری فقط برای ایجاد نقشه‌ها طراحی شده باشند.
نتیجه اینکه طراحان ممکن است برای کارهای خود به مجموعه‌ای از نرم‌‏افزارها نیازمند باشند. مثلاً هر کدام از کاربران به نرم‌‏افزارهایی برای دسترسی به کل داده‌های خود، ذخیره فایل‌ها، ایمیل‌ها، نقشه‌ها، مدارک‌صفحات گسترده، طرح‌ها، ارائه تصاویر (رندرینگ)، پرتال‌های پروژه، عکس‌ها و غیره نیاز دارند. خوشبختانه بسیاری از این نرم‌‏افزارها رایگان بوده و یا با صرف هزینه‌ای ناچیز در سیستم‌ عامل‌های اندروید و iOS قابل دسترسی هستند.
داده‌های فناوری بیم (BIM) اغلب بسیار حجیم هستند. با پیشرفت‌هایی که در زمینه پهنای باند گوشی‌های همراه صورت گرفته است (LTE و 4G) شرکت‌های ارائه دهنده تجهیزات، سیستم انتقال داده‏‌ها در فضای ابری (Cloud) را به گوشی‌های همراه افزوده‌اند.
داده‌های فناوری بیم (BIM) می‌تواند بسیار غنی باشند. برای همین لازم است نرم‌‏افزارهایی برای استخراج داده‌ها از یک مدل ساده توسعه یابند. اطلاعاتی همچون کمیت‌های مختلف و یا پلان ها و نماهای متفاوت، داده‌هایی در فرمت COBie و همچنین مدل‌های سه‌بعدی کم حجم می‏‌تواند هر کدام مورد استفاده قرار گیرند.

انواع اپلیکیشن‌ها در صنعت ساخت‌وساز

بطورکلی دونوع نرم‌‏افزار در صنعت ساخت‌وساز وجود دارد. گروه اول نرم‌‏افزارهایی هستند که به تنهایی قابل استفاده هستند و امکاناتی را برای طراحی، بررسی و ارسال اطلاعات در اختیار کاربران قرار می‌دهند. گروه دیگر همچون نرم‌‏افزارهای شرکت بنتلی (Bentley) امکاناتی را برای اتصال کاربر از طریق گوشی همراه به زیرساخت‌هایی که شرکت در فضای ابری ایجاد کرده است، فراهم می‌کنند.
گفتنی است شرکت اتودسک (Autodesk) نیز برنامه‌ای عرضه کرده است که می‌تواند در سیستم فضای ابری کارایی داشته باشد. در این برنامه تنها تصاویر تهیه شده از سرور مرکزی می‌تواند در گوشی‌های همراه پخش شود. در واقع در این حالت یک گوشی هوشمند و یا یک تبلت نقش یک ترمینال اطلاعاتی را بازی می‏‌کند‏ و دیگر نیاز به مشخصات سخت‏‌افزاری بالایی ندارد. به این ترتیب می‌توان نتیجه بصری حاصله از برنامه‌هایی مانند رویت (Revit) را در یک فاصله دور، مثلاً در یک کارگاه عمرانی پخش نمود. شاید در آینده‌ای نزدیک بتوان به همه نرم‌فزارهای گروه‏‌های عمرانی از همین طریق دسترسی پیدا کرد.

اینترنت وای-‌فای و یا اینترنت 4G

تجربه ثابت کرده است که تجهیزاتی که اتصال به وای-‌فای و اینترنت گوشی (3G/4G) را با هم تلفیق کرده‌اند، بهترین ابزارها برای پشتیبانی از نرم‌‏افزارهای صنعت ساخت‌وساز را به همراه دارند. به این دلیل که وقتی اینترنت وای-فای در دسترس نباشد می‌توان برای دسترسی به اطلاعات از اینترنت گوشی‌های همراه استفاده کرد. البته برخی از نرم‌‏افزارها ذخیره اطلاعات را در سطح منطقه و به‌صورت محدود برای دسترسی آفلاین میسر می‏‌سازند. گروهی دیگر از تبلیت‌ها نیز با اتصال به یو.اس.بی (USB) فایل‌ها را منتقل می‌کنند.
از آنجا که سامانه بیم (BIM) یک فناوری جهانی است و کاربران نیاز دارند تا در مناطق مختلف با یکدیگر ارتباط داشته باشند، ارتباط اینترنتی اهمیت بسیار زیادی دارد. هزینه رومینگ در برخی از کشورها بسیار زیاد است. شاید بهتر آن باشد که کسانی که با سفر به کشورهای مختلف برای ارائه و هماهنگی پروژه اقدام می‌کنند، سیستم وای-فای را در اولویت قرار دهند و یا در بدو ورود از یک سیم‌کارت محلی استفاده کنند. این مسئله در کشورهایی مانند ایالات متحده که بسیاری از تأمین‌کنندگان سیم‌کارت همچون AT&T برای ثبت‌نام سیم‌کارت به کدپستی و کارت اعتباری آمریکایی نیاز دارند سخت‌تر هم می‌شود.
همچنین استفاده از اینترنت گوشی همراه نیاز به باتری قدرتمند و شارژهای پشتیبان نیز دارد. تدابیر برای شارژ گوشی‏‏‌های هوشمند و یا تبلت‌ها مقوله متفاوتی است که با توجه به صفحه نمایشگر بزرگ نیاز به برق بیشتری نیز پیدا می‏‌کنند. البته با خاموش کردن دیگر می‌توان به صورت موقت این مشکل را برطرف کرد اما آینده بهره‌‏برداری از این تجهیزات در گرو تدابیری برای حل مشکل شارژ این تجهیزات است.

آینده نرم‌‏افزارهای صنعت ساخت‌وساز

گمانه‌های فراوانی در مورد نسل آینده لپ‌تاپ‌ها و گوشی‌های همراه انجام گرفته است. بی‌شک باتری‌های این تجهیزات قدرتمند‌تر خواهند شد و تجهیزاتی قابل حمل برای کارگاه‌های عمرانی عرضه می‌شود. آنچه مسلم است در آینده محاسبات و مدلسازی به سمت سیستم فضای ابری سوق پیدا می‏‌کند. در این حالت تمام آنچه مورد نیاز است وجود یک پایانه یارانه‌ای در محل کار است. در این صورت می‌توان از تبلت‌های بزرگتری، مثلاً با سایز 27 اینچ استفاده کرد.
منظور از پایانه رایانه‌ای یک دستگاه سخت‌افزاری الکترونیکی یا الکترومکانیکی است که از آن برای ورود داده‌ها و نمایش داده‌ها از یک رایانه یا یک سامانه دیجیتالی استفاده می‌شود. در این دستگاه هیچگونه فرآیندی بر روی داده‌ها انجام نمی‌گیرد و صرفا جهت نمایش استفاده می‌‏شود.

برنامه اجرایی مدلسازی اطلاعات ساختمان (BEP) چیست؟

بیمانا: یک برنامه اجرایی مدلسازی اطلاعات ساختمان (یا به اختصار BEP) بخش لازم و ارزشمند پروژه‌های جدید ساختمانی است. ضروری است تا مدیریت پروژه در فرایند انجام پروژه‌های ساخت‌وساز، از اجرای درست کارها و همچنین همکاری مناسب کارکنان اطمینان حاصل نماید. برنامه اولیه اجرایی مدلسازی اطلاعات ساختمان اغلب قبل از امضای قرارداد، تهیه شده و سپس چگونگی برنامه‌ریزی و زمانبندی آن تدوین می‌گردد. وقتی قرارداد نهایی شد، برنامه اجرای مدلسازی با BEP ثانویه با تمرکز بر قابلیت‌های زنجیره تأمین و تدارکات تهیه می‌شود.
برنامه اجرایی مدلسازی به گروه‌ها و تیم‌های مختلف پروژه به منظور اجرای کارها و وظایف خود در پروژه بر اساس برنامه زمان‌بندی کمک می‌کند. بر اساس این برنامه اجرایی، موانع و یا جزئیات فرعی و کوچک که نیاز به تغییر دارند، مشخص خواهند شد. شاید مزیت اصلی این برنامه کمک به دست‌اندرکاران پروژه و کمک به پیگیری آنها برای پیشرفت کارهای پروژه باشد. اگر برنامه اجرایی مدلسازی اطلاعات ساختمان به درستی صورت بگیرد، ترسیم افق کلی پروژه تضمین می‌شود. درنتیجه شانس بیشتری برای تکمیل به‌موقع و مطابق بودجه پروژه وجود خواهد داشت.

شروط موفقیت برنامه اجرایی

"ارتباط موثر"، مولفه اصلی موفقیت در تمامی پروژه‌های ساخت‌و‌ساز است. برای موفقیت در کار لازم است تا افراد مختلف در بخش‌های مختلف مهندسی و حوزه‌های مختلف کاری به یک هدف واحد دست پیدا کنند. راهکار دستیابی به این هدف ارتباط قوی و موثر بین افراد مختلف درگیر در پروژه است. همچنین برنامه اجرایی مدلسازی اطلاعات ساختمان نیازمند به یک تیم منسجم است. تیم پروژه برای تهیه این برنامه باید از مراحل ابتدایی کار تا تکمیل نهایی آن با یکدیگر همکاری کنند. پر‌واضح است که این همکاری مزیت‌هایی هم دربر دارد. مثلاً این انسجام و همراهی موجب ایجاد یک "هدف گروهی قوی" در بین بخش‌های مختلف مهندسی می‌شود.
بدیهی است که هر پروژه ساخت‌وسازی به "شفافیت" نیازمند است. یعنی در برنامه اجرایی مدلسازی اطلاعات ساختمان باید تمامی ذینفعان شامل کارفرمایان، سازندگان، پیمانکاران و نهایتاً تیم اجرایی و ساخت مشخص باشند. هر گروهی باید نسبت به کاری که انجام می‌دهد تصویر روشنی در ذهن داشته و از نقش خود کاملاً آگاه باشد. چنین وضعیتی تنها در یک محیط خالی از تنش و آرام حاصل خواهد شد. از سوی دیگر عوامل ناشناخته‌ در اغلب پروژه‌های ساخت‌وساز وجود دارند. نکته مهم آن است که عوامل مختلف همچون شرایط آب‌و‌هوایی نیز می‌توانند حتی بهترین برنامه‌های اجرایی طرح‌ریزی شده را از مسیر مناسب خود منحرف کنند.
در یک برنامه اجرایی مناسب همه دست‌اندرکاران پروژه درک روشنی از فرایند اجرا دارند و در صورت ایجاد مانع احتمالی در مسیر انجام پروژه، راهکار مناسبی برای غلبه بر آن وجود خواهد داشت. درواقع برنامه اجرایی مدلسازی اطلاعات ساختمان، کتاب قانون ساخت‌وساز پروژه بوده که در آن وظایف دست‌اندرکاران پروژه به تفصیل تشریح شده و مشخص شده است که چه کسانی برروی چه قسمتی از پروژه و در چه زمانی کار می‌کنند و وظایف هر یک از آنان چگونه است. در این برنامه مستندات مراحل مهم پروژه، دستورات لازم به همراه جزئیات مربوط به زنجیره تأمین و نگهداری، روش‌های کار و فناوری‌های بکار گرفته شده و دیگر موارد مهم نشان داده می‌شوند.
روی هم رفته برنامه اجرایی مدلسازی اطلاعات ساختمان یا BEP، به عنوان بخشی ضروری از هر پروژه ساخت‌وساز و اجرایی قلمداد می‌شود. در صورت اجرای مطلوب این فرایند می‌‏توان امید داشت که هیچ پرسشی در رابطه با پروژه بی‏‌پاسخ نخواهد ماند. البته هر پروژه اجرایی شرایط خاص خود را داشته و نیازمند یک برنامه اجرایی متفاوت است. اما مسئله مهم و قابل توجه آنست که با اجرای یک برنامه اجرایی درست و مناسب، شانس موفقیت پروژه افزایش می‌یابد.

یکچارچه‌سازی فناوری بیم (BIM) با آخرین نسخه نرم‌افزار GIS

به گزارش بیمانا زمانی که این خبر اعلام شد، هر دو کمپانی اسری (Esri) و آتودسک تعهد کردند که ساختار قوی‌تری برای یکپارچه‌سازی جریان کاری بین فناوری بیم و GIS برقرار کنند.
همچنین این دو شرکت ملزم شدند که یک انتقال داده قوی‌تر بین اطلاعات فضایی که معمولاً توسط ArcGIS ذخیره می‌شود و اطلاعات مدل‌های سه‌بعدی رویت به‌وجود آورند.
نقشه راه این همکاری در تصویر زیر نمایش داده شده است:

مک‌لارن واقعیت مجازی را وارد مسابقات فرمول یک کرد

به گزارش بیمانا دو سال گذشته، سال‌های سختی برای تیم مک‌لارن در مسابقات فرمول یک بوده است. اما این مسئله آن‌ها را از استفاده از فناوری‌های نوین و پیدا کردن راه‌های جدیدی برای ارتباط با طرفداران خود باز نداشته است. آخرین کار در این زمینه بستن یک قرارداد چند ساله با اچ.تی.سی برای ایجاد محتواها، فناوری و ورزش الکترونیکی با استفاده از واقعیت مجازی است.
از جمله مفاد این قرارداد، ایجاد یک نسخه بخصوص از عینک‌های HTC VIVE برای برند مک‌لارن است. همچنین باید محتواهای متفاوت در زمینه‌های واقعیت مجازی و واقعیت افزوده است تا طرفداران را هر چه بیشتر به این ورزش نزدیک نماید.