شرکتهای نرمافزاری آتودسک (Autodesk) و ریب (RIB) در پروژه ای مشترک، برای ارائه راهحل درباره بعد پنجم در مدلسازی اطلاعات ساختمان یا (5D BIM) همکاری میکنند. نرمافزار حاصل این همکاری شامل مجموعهای از قابلیتها ،همچون امکان مدلسازی سهبعدی با در نظرگیری برنامه زمانبندی (بعد چهارم) و همچنین مدیریت اطلاعات هزینه پروژه (بعد پنجم) را شامل میشود.
بیمانا: براساس توضیحات شرکت آتودسک، در راهکار “مدیریت اطلاعات هزینه پروژه” که همان بعد پنجم فناوری بیم (BIM)است، تمام دادههای ضروری طراحی از نرمافزار رویت (Revit) بدست میآید. سپس اطلاعات فوق در مرحله اول برنامهریزی شده و سپس در مرحله دوم در یک محیط جداگانه از نظر هزینهای نیز ارزیابی میشوند. به این شکل تنها منبع صحیح و قابل اعتماد برای تیم پروژه شکل میگیرد. این امر شرکتهای ساختمانی، صاحبان پروژه، ذینفعان ساخت، بخشهای صنعتی و زیرساخت شهری را قادر میسازد تا درک مطمئنتری از برنامههای حساس پروژه داشته باشند. که تمامی افراد درگیر را قادر میسازد نتایج کار را در همهی مراحل “چرخه حیات پروژه ” پیشبینی کنند. این مزیت برای ذینفعان پیشبینی، برنامهریزی، تخمین و تعیین هزینهها را در بردارد، به عبارت دیگر مدیریت اطلاعات هزینه پروژه تسهیل خواهد شد.
به گفته نایب رئیس شرکت آتودسک «تلاش ما ارائه یک مدل ۵ بعدی است تا ذینفعان پروژه قادر باشند برای اخذ تصمیمگیریهای حرفهای آگاهانهتر به همه اطلاعات لازم دسترسی داشته باشند.»
عمار هانسبال (Amar Hanspal) ادامه داد: «این کار موجب کاهش ریسکهای پروژه و افزایش بهرهوری در صنعت ساختوساز میشود. در واقع، این بهترین رویکرد در فناوری بیم (BIM) به شمار میآید.»
بر اساس این توافق شرکت ریب (RIB) بر روی تیم بینالمللی تحقیقاتی، توسعه و پشتیبانی خود سرمایهگذاری خواهد کرد. شرکت اتودسک نیز یکپارچهسازی فناوری بیم (BIM) با رویت (Revit) را تقویت و پشتیبانی خواهد نمود. با استفاده از این روش جدید، “هزینهها و زمان” در فرآیند طراحی و تغییرات حین کار یکپارچه خواهند شد که این امر روشهای سادهای را برای یکپارچهسازی جریانهای صحیح کاری در فرایند ساخت و در مدل اصلی بیم (BIM) بوجود میآورد.
تهیه شده توسط:علیرضا نویدمقدم
بنا بر اظهارات رئیس یکی از بزرگترین شرکتهای عمران و توسعه در کشور انگلستان، در آینده نزدیک رباتها بجای کارگران ساختمانی در پروژههای ساختمانی به کار گمارده خواهند شد.
به گزارش بیمانا به نقل از +BIM: الیسون کارنواف (Alison Carnwath) مدیرعامل شرکت املاک و مستغلات لند سکیوریتیز (Land Securities) به اتحادیه کارفرمایان انگلستان اعلام کرده است که صنعت ساختوساز کشور انگلستان، در آستانه انقلاب فناوری است. این تحول بیشتر از همه مرهون پیشرفت فناوریهای رباتیک، وسایل نقلیه بدون سرنشین، چاپ سهبعدی و همچنین سیستمهای کنترل صنعتی است.
وی افزود: «اگر پنج سال قبل، کسی ادعا میکرد که رباتها قادرند ساختمانهای لندن را بازسازی کنند، خندهای طعنهآمیز میزدم، اما اکنون احتمال آن را بسیار میدانم.» وی با اشاره به گزارش روزنامه دیلی تلگراف در این زمینه افزود: «به شما میگویم، آن روز زیاد دور نیست و اتفاقات زیادی هستند که به آن دلالت میکنند.»
البته مزایای چنین انقلابی در بین همه به یکسان تقسیم نمیشود. کارنواف ادامه داد: «موسسات تجاری به بازدهی و بهرهوری توجه دارند و تمایل دارند فعالیت کارمندان خود را در جهت بهتر شدن مدیریت کنند. آنها میدانند که پیشرفت فناوری در آینده، شغلهای زیادی را تحت تأثیر قرار خواهد داد.»
گفتنی است شرکت سرمایهگذاری لندسکیوریتیز یکی از بزرگترین بنگاههای توسعه و ساخت املاک در کشور انگلستان، با گردش مالی سالیانه نزدیک به ۸.۲ میلیارد پوند است. احتمالاً این شرکت قدرتمند با توجه و تمرکزش بر “ساختوسازهای خودکار”می تواند توجه پیمانکاران بزرگ را به این امر معطوف خواهد کرد.
صنعت ساختوساز ترکیبی از “طرحهای پیچیده جهت ساخت” و امکان ایجاد آنها از طریق “فناوریهای مهندسی” و یا “شیوههای سنتی ساخت” است و این روش در طول هزاران سال، تغییرات زیادی به خود ندیده است. اما هماکنون با ظهور رباتها بهمنظور “ساختوسازهای خاص” و یا با هدف “ساختوسازهای عمومی” تحولی ایجاد شده است که امکان “خودکارسازی” فرآیند ساخت را در شیوه دوم یا “شیوههای سنتی ساخت” ممکن میسازد. از سوی دیگر همانطور که از سیستمهای CAD/CAM در کارخانهها استفاده میشود، امکان استفاده از رباتها حتی در شیوه اول یا “فناوریهای مهندسی” نیز میتواند وجود داشته باشد.
گفتنی است سیستمهای CAD/CAM سیستمهای طراحی و ساخت کارخانهای هستند. این سیستم به این موضوع اشاره دارد که مهندسی هم در پروسه تولید و هم در طراحی، میتواند استفاده شود.
برخی از رباتها میتوانند کارهای تکرارشوندهای که نیاز به مهارت دارند را انجام دهند .هماکنون بیشتر این کارها معمولاً بهصورت دستی انجام میشوند که از آن جمله میتوان به فرآیند “آجرچینی” اشاره کرد. بهعنوان مثال یک نمونه از نسل اینگونه رباتها قادر است در هر ساعت هزار قطعه آجر را بهصورت شبانهروزی بر رویهم چیده و بهاین ترتیب سالیانه ۱۵۰ خانه بسازد.
رباتهای دیگری نیز ساخته شدهاند که قادرند با حرکت در اطراف کارگاه، “سازههای پیچیدهای” را بسازند. سال گذشته، مرکز تحقیقات ملی سوئیس رباتی را طراحی کرد که قادر است با حرکت در اطراف کارگاه و استفاده از الگوریتمهای کامپیوتری ساختوسازهای اصطلاحاً “غیراستاندارد” یا پیچیدهای را انجام دهد.
در این میان فناوری استفاده از “وسایل نقلیه بدون سرنشین” در بخش ترابری کارگاهها نیز قابلذکر است. همچنین روش دیگری بنام “انبوهسازی” در حال شکلگیری و توسعه است که در آن رفتار حشراتی که بهطور دستهجمعی زندگی و کار میکنند توسط رباتها تقلید و شبیهسازیشده و در پروژههای عظیم ساختمانسازی پیاده خواهد شد.
تهیه شده توسط:مهرداد یاوری
اقبال شاکری دبیر کنفرانس مدلسازی اطلاعات ساختمان:
نخستین نشست خبری کنفرانس مدلسازی ساختمان، روز 24 دی در دانشگاه فنی امیرکبیر با حضور خبرنگاران رسانههای سراسری برگزار شد. در این نشست خبری، مجتبی عزیزی مدیر کنفرانس و اقبال شاکری دبیر آن به تشریح کنفرانس و مزیتهای فناوری مدلسازی اطلاعات ساختمان (BIM) برای صنعت ساختوساز پرداختند.
به گزارش بیمانا اقبال شاکری دبیر کنفرانس و استاد دانشگاه فنی امیرکبیر با اشاره به تقاضای گسترده برای استفاده از فناوری بیم (BIM) گفت: این فناوری امکانات گستردهای برای کارفرمایان، ناظرین، پیمانکاران، مشاوران و شرکتهای بیمه فراهم میکند. میتوان با استفاده از سامانه یکپارچهای که فناوری بیم (BIM) ایجاد میکند اطلاعاتی دقیق و کافی در اختیار ذینفعان پروژهها قرار بگیرد.
اقبال شاکری افزود: با توجه به تقاضاهای صورت گرفته در مدلسازی اطلاعات ساختمان برگزاری این کنفرانس در دستور کار قرار گرفت. هماکنون تدریس فناوری بیم (BIM) در دانشگاههای اصلی کشور انجام میشود و پایاننامههای زیادی در مقطع دکترا و فوقلیسانس در این زمینه انجامشده است.
معاون عمرانی دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: برگزاری این کنفرانس با همگرایی و همراهی بین دانشگاهیان و سندیکاهای صنعت ساختوساز میسر شد. هدف از برگزاری آن فرهنگسازی در زمینه مزیتهای فناوری مدلسازی اطلاعات ساختمان است که بهاختصار فناوری بیم (BIM) نامیده میشود.
شاکری با توجه به توسعه این فناوری پیشبینی کرد که در آیندهای نهچندان دور قادر خواهیم بود همه اطلاعات را در فضای ابری ببینیم. این به معنی تصمیمات واقعبینانهتر و دقیقتر با توجه به اهداف در نظر گرفتهشده برای پروژه است. شاکری گفت: این فناوری تنها مربوط به پروژههای بزرگ نیست و هر پروژهای میتواند از این فناوری استفاده کند. ما از نظر علم، فناوریها و نیروی انسانی مشکلی در این بخش نداریم. گرچه ممکن است مجبور باشیم برخی از تجهیزات و دستگاهها را از خارج وارد کنیم.
منافع بیشتر فناوری بیم (BIM) برای کارفرمایان
شاکری اظهار کرد: نکته اصلی این است که بین گروههای ذینفع در صنعت ساختوساز چه گروهی شروعکننده استفاده از فناوری بیم (BIM) خواهد بود. در حال حاضر در این زمینه توافق نظری بین گروههای مختلف وجود ندارد. در برخی از پروژهها پیمانکاران از این تکنیک استفاده میکنند و در برخی کارفرمایان و در برخی دیگر مشاوران هستند که از این فناوری استفاده میکنند.
شاکری اظهار کرد: از نظر شخص من کارفرمایان بهترین گروه برای اجرایی کردن فناوری بیم (BIM) در کشور هستند. چراکه بهای تمام شده را کارفرما میپردازد و این فناوری موجب کاهش بهای تمام شده و زمان پروژه میشود. یکی از مزایای این کنفرانس این است که بهصورت عملی این مزایا با اعداد و ارقام در اختیار شرکتکنندگان قرار خواهد گرفت. این فناوری همه مشکلات روشهای سنتی و قدیمی را بهصورت برخط و آنلاین حذف میکند. حتی قبل از شروع ساختوساز میتوان تمامی جوانب پروژه را مشاهده کرد. کاربران نیز بر اساس موقعیت خود میتوانند به برنامهریزی بپردازند.
شاکری با اشاره به اجرای فناوری بیم (BIM) در برخی از پروژههای کشور گفت: امکان اجرایی شدن این فناوری در تمامی صنایع ساختوسازی ازجمله صنعت ساختمان، نفت، گاز و پتروشیمی و صنایع زیربنایی وجود دارد. البته اجرای این پروژهها مختص به پروژههای بزرگ نیست و میتوان در پروژههای کوچک و متوسط نیز از بخشی از توانمندیهای این فناوری بهرهبرداری کرد.
راهکاری برای بهرهوری بیشتر
مجتبی عزیزی، مدیر کنفرانس با اشاره به بهرهوری کم در صنعت ساختمان گفت: با استفاده از فناوری بیم (BIM) قطعاً میتوان بهرهوری را افزایش داد. با استفاده از این فناوری در منابع مصرفی، ماشینآلات و نیروی انسانی صرفهجویی میشود. بهاینترتیب هم در دوره طراحی، ساخت و هم در مراحل بعدی یعنی تأمین و نگهداری صرفهجویی صورت میگیرد.
وی با اشاره به دوبارهکاریها در ساخت گفت: ازآنجاکه هماهنگی بین بخشهای مختلف طراحی، سازه و تأسیسات نیست، شاهد دوبارهکاریها در این عرصه هستیم. در بخش مواد و مصالح نیز صنعت ساختمان ضایعات بسیار بالایی دارد. اگر با استفاده از این فناوری هماهنگی بیشتری بین دیسیپلینهای مختلف ایجاد شود دیگر شاهد این بهرهوری پایین نخواهیم بود.
وی افزود: مزایا البته فراتر است و با توجه مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان، مصرف انرژی بسیار مطرح است. یک سوم انرژی مصرفی مربوط به صنعت ساختمان است و با استفاده از این فناوری به استفاده از مدلهای سهبعدی آنالیز انرژی به شکل بسیار ارزانتر و بدون هیچ هزینه اضافی امکانپذیر میشود.
اجرایی شدن از طریق سیاستهای تشویقی
عزیزی در پاسخ به سئوالی در مورد حضور وزارت راه و شهرسازی به کنفرانس گفت: وزارت راه و شهرسازی در صدر حامیان کنفرانس قرار دارد. معاونت وزارت راه و شهرسازی، دکتر مظاهریان به همراه دفتر مقررات ملی ساختمان، مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی و در کنار آن سازمان برنامه و بودجه و سازمان نظام مهندسی همه در شورای سیاستگذاری کنفرانس شرکت میکنند.
وی افزود: با توجه به این کنفرانس همه میتوانند دور یک میز جمع شوند و مباحث را به بحث و گفتگو بگذارند. امیدواریم بعد از این کنفرانس شاهد اقدامات اجرایی در این زمینه باشیم.
اقبال شاکری نیز در همین زمینه گفت: در برخی از کشورها برای پروژههای متراژ بالا و یا پروژههای خاصی استفاده از فناوری بیم (BIM) اجباری شده است. قصد ما در وهله اول کمک به وزارت راه و شهرسازی، سازمان نظام مهندسی و شهرداریها برای اجباری کردن فناوری بیم (BIM) و یا ایجاد مکانیسمهای تشویقی در این زمینه است.
وی ادامه داد: دستگاههای دولتی برای ساخت ساختمانهای خودشان باید پیشقدم بشوند. پروژههای زیربنایی همه میتوانند از این فناوری استفاده کنند. قصد کنفرانس این است در مرحله اول از طریق تدابیر تشویقی و در مرحله دوم بخشی از آن به صورت اجباری در کشور اجرایی شود.
“در برخی از کشورها برای پروژههای متراژ بالا و یا پروژههای خاصی استفاده از فناوری بیم (BIM) اجباری شده است. قصد ما در وهله اول کمک به وزارت راه و شهرسازی، سازمان نظام مهندسی و شهرداریها برای اجباری کردن فناوری بیم (BIM) و یا ایجاد مکانیسمهای تشویقی در این زمینه است.”
تحقق آرزوی شناسنامه فنی ساختمان
عزیزی با اشاره به کمکی که فناوری بیم (BIM) به شناسنامه فنی ساختمان میکند گفت: در این فناوری تمام اطلاعات بهصورت یکپارچه و منظم در خروجی قرار میگیرد. به راحتی میتوان نقشههای مختلف را مانند همان چیزی که قرار است ساخته شود تحویل بگیریم. شناسنامه فنی ساختمان گرچه از نظر قانونی وجود دارد اما با استفاده از زیرساخت فعلی کاری بسیار پرهزینه و پرزحمتی است اما با استفاده از فناوری بیم (BIM) میتوانیم امیدوار باشیم که آرزوی تحقق نیافته شناسنامه فنی ساختمان اجرایی شود.
شاکری در مورد حضور سندیکاها خصوصی، سازمانهای مردمنهاد و بدنه کارشناسی کشور در این کنفرانس گفت: برای هر موضوع تازهای حضور دستگاههای تخصصی دولتی برای اعمال ضوابط و مقرارت لازم است. چون در غیر این صورت درخواستها عمومی و کشوری نمیشود. البته حضور نهادهای مستقل بهصورت شرکتها در خود کنفرانس شکل خواهد گرفت.
عزیزی در همین زمینه گفت: شرکتهای سازنده، پیمانکار و انجمنهای مردمنهاد در شورای سیاستگذاری کنفرانس حضور دارند. مثلاً انجمن مدیریت پروژه ایران جزو اولین انجمنهایی است که برای برگزاری این کنفرانس اعلام آمادگی کرده است.
چشمانداز آینده فناوری بیم (BIM) در این کنفرانس
اقبال شاکری در جواب به سئوال خبرنگار بیمانا در مورد زیرساختهای راهبردی و راهکارها برای اجرایی کردن فناوری بیم (BIM) گفت: بخشی از این کنفرانس به معرفی و بررسی تجربیات دیگر کشورهای در حوزه آییننامهها، مقررات و قوانین است. اجرا و راستی آزمایی استفاده از فناوری بیم (BIM) تنها با استفاده از همین آییننامهها امکانپذیر است.
عزیزی نیز در این زمینه گفت: شعار کنفرانس “فناوری بیم (BIM): ضرورتها، چالشها و افقهای پیشرو” است. یعنی ضرورتهای پرداختن به این فناوری، چالشهایی که با آن روبرو هستیم و نحوه یکپارچهسازی دستگاههای مختلف خصوصی و دولتی و جامعه مهندسی کشور است و در نهایت چشمانداز این فناوری و مسیری است که برای آن باید پیموده شود.
وی افزود: این کنفرانس پایهگذار کنفرانسهای بعدی خواهد بود. یعنی جهتگیری آنچه باید پیموده شود در این کنفرانس مشخص خواهد شد.
عزیزی در مورد حضور سخنرانان بینالمللی گفت: تأکید بر ایرانیان مقیم خارج از کشور بود. یعنی کسانی که بسترهای کشور ما را به خوبی میشناسند و میتوانند مسیر کشورهایی که فناوری بیم (BIM) را پیمودند برای ما ترسیم کنند. تجربیات و درسنامههایی را که آموختند را نیز میتوانند برای ما تعیین کنند. برای مثال نمایندگانی از آلمان، ایتالیا، انگلستان و استرالیا در این کنفرانس حضور خواهند داشت.
وی در زمینه تأثیرگذاری این فناوری بر اقتصاد مقاومتی گفت: یکی از پروژههایی که در این کنفرانس معرفی میشود مربوط به کشور استرالیا است. تیمی ۴۰۰ نفره در طراحی و اجرای پروژه دخیل بودهاند و بخش عمدهای از آنها از طریق صادرات خدمات فنی و مهندسی در این پروژه فعالیت میکنند. با توجه به تعداد بسیار بالای فارغالتحصیلان مهندسی در کشور و در راستای اقتصاد مقاومتی، نه تنها میتوانیم از مهندسان توانمند برای پروژههای کشور خودمان استفاده کنیم؛ بلکه در صورت فراهم شدن بستر در صادرات خدمات فنی و مهندسی میتوان از حضور همین مهندسان استفاده کرد. کشورهای درحالتوسعه هم میتوانند در این فرایند شرکت کنند. افراد تیم پروژه را میتوان از جاهایی که هزینه نیروی انسانی کمتر است به کار گرفت و این نمود دیگری از این فناوری است.
بخش خصوصی نیاز به دستورالعمل ندارد
شاکری در مورد برنامه کنفرانس برای جذب کارفرمایان گفت: سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور و دفتر نظام فنی و اجرایی به همراه دفتر تدوین مقررات ملی ساختمان باید به صورت جدی وارد این حوزه بشوند. البته در شروع با دستورالعملهای تشویقی و بعد از مدتی با دستورالعمل اجباری کارفرمایان دولتی موظف شوند از این فناوری استفاده کنند. بخش خصوصی درصورتیکه مزیتهای آن را بداند نیاز به دستورالعمل و بخشنامه ندارد. تنها این بخش را باید کمک کرد تا نسبت به فناوری بیم (BIM) آگاهی کسب کند.
برگزاری کنفرانس در روزهای ۷ و ۸ اسفند
گفتنی است اولین کنفرانس بینالمللی مدلسازی اطلاعات ساختمان در روزهای ۷ و ۸ اسفند ماه جاری در مرکز تحقیقات مسکن، راه و شهرسازی در سه محور مباحث حاکمیتی سازمانی و زیرساختهای توسعه، کاربردها و مزایای مدلسازی اطلاعات ساختمان در چرخه حیات پروژه، ابزارها، تکنیکها و فناوریهای مرتبط با مدلسازی اطلاعات ساختمان با محوریت نشستها برگزار میشود.
تهیه شده توسط:صابر صادقی
صنعت ساختوساز بر خلاف سایر صنایع در انطباق با فناوریهای جدید از روندی آهسته برخوردار بوده و هرگز دستخوش تحولات عمده نبوده است. در نتیجه در طی 40 سال اخیر، نه تنها بهرهوری این صنعت ارقام راکدی را نشان میدهد بلکه در برخی موارد روند نزولی نیز داشته است. در این مطلب به موج تحولی میپردازیم که در حال درنوردیدن مدیریت پروژههای عمرانی است.
بیمانا: با وجود این پیشینه غیرجذاب صنعت ساختوساز انتظار میرود در دورنمای کوتاهمدت مدیریت پروژه در این صنعت، تغییرات چشمگیری ایجاد شود. در حقیقت هماکنون بسیاری از جنبههای صنعت ساختوساز در حال تغییر است، گرچه این تغییرات هنوز فراگیر نشدهاند. شاید این سخن ویلیام گیبسون (William Gibson) نویسنده بزرگ کانادایی-آمریکایی زیبنده شرایط امروز این صنعت باشد:
«آینده همین امروز است؛ فقط بهطور منظمی توزیع نیافته.»
مدیریت پروژه در مسیر تحول
راهحل برونرفت از شرایط بسته صنعت ساختوساز همراه شدن با فناوری روز است. پروژههای عمرانی با سیستمهایی از سنسورهای دیجیتالی، تجهیزات هوشمند، دستگاههای قابل حمل و نرمافزارهای کاربردی جدید ترکیب شده است. این فناوریها بهشکل فزایندهای با روش های فناوری بیم (BIM) یکپارچه شدهاند.
چالش فعلی، تطابق گسترده بین دسیپلینهای مختلف و دستیابی به پتانسیلهای مناسب مدیریت پروژه در پروژههای ساختوسازی است. در هر کجای صنعت ساختوساز که این فناوریهای جدید مورد استفاده قرار گرفته، کموبیش ۲۰ درصد از هزینههای چرخه حیات پروژه کاسته شده است. همچنین با این فناوریها در زمان تکمیل پروژه کاهش و در کیفیت و ایمنی بهبود چشمگیری حاصل شده است.
پروسه مراحل طراحی و ساخت
پیشرفتهای فناوری در تمامی مراحل چرخه حیات پروژه (از مرحله طراحی اولیه تا تخریب) درحال تحول و تغییر است. نمودار زیر ارزش ارتباط این فناوریهای دیجیتالی در صعنت ساختوساز را نشان میدهد.
*جهت مشاهده نمودار به سایت رسانه تخصصی بیمانا رجوع نمایید.*
پروسه دیجیتالی کردن، کل سه مرحله اصلی چرخه حیات پروژههای ساختمانی را تغییر داده است. مثلاً به سناریویی که در ادامه میآید توجه کنید، این سناریو یک پیشگویی مربوط به آینده نیست بلکه در شرایط صنعت ساختوساز امروز نیز قابلیت پیادهسازی دارد. گرچه در این بین پروژههای ساختمانی از این روال جدا افتادهاند.
با مدیریت پروژه در بستر سامانه فناوری بیم (BIM) میتوان تداخلات بالقوه و مشکلات ساختوساز را در مرحله طراحی و مهندسی تشخیص داد. در نتیجه از دوبارهکاریها اجتناب شده و با ایجاد شفافیت و دسترسی به اطلاعات فرآیند تدارکات نیز بهبود مییابد.
مثالی خوب در این زمینه پروژه بزرگ متروی بینشهری موسوم به کراسریل (Crossrail) در انگلستان است. این پروژه بزرگ یکی از پروژههای بزرگ زیربنایی انگلستان است. که شهر شفیلد در شمال انگلستان را به ریدینگ در غرب لندن متصل میکند و در این مسیر شهرهای زیادی با خطوط راهآهن زیرزمینی و پرسرعت به یکدیگر متصل میشوند. این پروژه یکی از پیچیدهترین پروژههای زیرساختی جهان است و به یکی از مسیرهای مهم اروپا بدل خواهد شد. طراحان و مهندسان در این پروژه از مجموعه متمرکز پایگاههای اطلاعات مرتبط با سامانه فناوری بیم (BIM) استفاده کردند تا ۱.۷ میلیون فایل اتوکد (CAD) را در یک مدل اطلاعاتی یکپارچه کنند.
مراحل ساختوساز و عملیات اجرایی
در مرحله ساختوساز، پهبادها سایت ساختمانی را پیمایش و بررسی میکنند. با استفاده از پرینترهای سهبعدی بسیاری از بخشهای ساختمانی را به صورت پیشساخته تولید میکنند. از ردیاب (GPS) و ابزارهای تشخیص فرکانسهای رادیویی برای پیگیری مصالح، تجهیزات، افراد استفاده میشود و به این ترتیب جریان استفاده از مصالح و نیروی کار و موارد موجود در انبارها بهینه میشود. رباتها و ماشینهای خودکار برای انجام بسیاری از کارهای ساختمانی استفاده میشود. همچنین اسکن لیزری سهبعدی و نقشههای هوایی برای مقایسه پیشرفت کار و مدل مجازی استفاده میشود. به این ترتیب اصلاحات مدل همزمان با انجام کارها صورت میگیرد و از دوبارهکاری ها اجتناب میشود.
برای مثال بولدوزرهای خودکار شرکت ژاپنی تولیدکننده تجهیزات است. این بولدوزرهای خودکار میتوانند با دادهها و نقشههایی از سایت درحال ساخت که توسط پهبادها برداشت میشوند، هدایت شوند.
یا در مرحله بهرهبرداری، با حسگرهایی قرار داده شده به نظارت و نمایش تمامی بخشهای اموال ادامه میدهند. به این ترتیب در عین بهروزرسانی دایمی بانک اطلاعات مرکزی روند افت کیفیت تجهیزات رصد شده و پیشبینی تعمیر و نگهداری تجهیزات تسهیل میشود. از فناوری واقعیت افزوده (Augmented Reality) نیز برای هدایت تیم تعمیر و نگهداری استفاده میشود وهمچنین دادههای بزرگ در زمینه ترافیک، مصارف برق و مانند آن به صورت دیجیتالی جمعآوری شده و برای تحلیلهای پیشرفته مورد استفاده قرار میگیرد. بدین وسیله پروسه تصمیمگیری و اجرا بهینه شده و بهرهوری عملیاتی بهصورت عمومی افزایش مییابد.
برای روشنتر شدن بیشتر موضوع به رویکرد یکی از شرکتهای خدمات ساختمانی ژاپنی توجه کنید. این شرکت بازرسی، نگهداری و تعمیر را بهواسطه یکپارچهسازی مدل جامع بیم (BIM) با سیستمهای مدیریت اداره و نگهداری ساختمان و استفاده هوشمندانه از آن، هزینه نگهداری را تا ۲۰ درصد کاهش دادهاند.
درمسیر توسعه
عموماً اخذ و استفاده از چنین فناوریهای نوینی در ابتدا به کندی صورت میگیرد. شرکتها برای تطبیق فعالیتهای خود با این فناوریها با مقاومتهایی روبرو هستند و برخی دیگر که این فناوریها را به کار میگیرند با مشکلاتی برای استفاده از بیشترین مزایای این فناوریها روبرو هستند. البته بخش گستردهای از این مشکلات در سالهای گذشته برطرف شده است. در حال حاضر شرکتهای بیشتر و بیشتری از فرصتها و مزایای این فناوریهای نوین استفاده میکنند. به این واسطه بهرهوری در صنعت ساختوساز افزایش یافته و آینده درخشانی برای این صنعت پیشبینی میشود.
بر اساس پیشبینیما در ۱۰ سال آینده با دیجیتالسازی کامل، به صرفهجوییهای بزرگی در هزینههای سالانه در همه جهان خواهد انجامید. این صرفهجوییها برای پروژههای عمرانی غیرمسکونی در مرحله طراحی و مهندسی بین ۱۳ تا ۲۱ درصد و در مرحله بهرهبرداری ۱۰ تا ۱۷ درصد خواهد بود.
نمودار زیر تأثیر دیجیتالی شدن را بر روی صرفهجویی پروسه مهندسی و ساخت در طول حیات پروژه و زمان ساخت را نشان میدهد.
*جهت مشاهده نمودار به سایت رسانه تخصصی بیمانا رجوع نمایید.*
در حال حاضر شکاف میان شرکتهایی که از این فناوریهای روز استفاده میکنند و آنهایی که از این پروسه جدا افتادهاند رو به فزونی است.البته این مورد افزون بر شرکتهای ساختوسازی برای تولیدکنندگان فناوری و دولت درنقش کارفرما و قانونگذار مصداق دارد. میتوان گفت با بهرهگیری از فناوری بیم (BIM) مدیریت پروژه در صنعت ساختوساز مسیر دیگری خواهد پیمود. به بیان دیگر آینده صنعت ساختوساز امروز به واسطه بهره از این فناوریها در یک نقطه عطف قرار گرفته است. همه ذینفعان پروژه باید به شکل فعالانهای در این مهارتها رقابتی ارتقاء و سرمایهگذاریهای خود را توسعه دهند. باید با پروسهها و رویکردهای جدید همراه شد و یا ریسک شکست در بازار رقابتی امروز را به جان خرید.
تهیه شده توسط:سعید بابایی
مدیر نوآوری یکی از شرکتهای معتبر انگلیسی از تغییرات عمیقی در صنعت ساختوساز خبر داد. به گفته وی صنعت ساختوساز بهواسطه بهرهبرداری از فناوری بیم (BIM) در یک نقطه عطف قرار گرفته است. نمود این تحول جهتگیری بازار کار به سمت فناوری بیم (BIM) است. در ادامه مصاحبه مایکل پلکن را با نشریه اینترنتی "بیم پلاس" میخوانید.
بیمانا: مایکل پلکن مدیر نوآوری در شرکت کلتبری (Keltbray) است. این شرکت انگلیسی در زمینههای مختلف مهندسی همچون ساختوساز، تخریب، خدمات راهآهن و محیطزیست فعالیت میکند. پلکن در این مصاحبه توضیحاتی را در مورد علت ایجاد این جایگاه شغلی (یعنی مدیریت نوآوری)، روشهای فرهنگسازی، تجاریسازی ایدههای جدید و همچنین منطبق کردن توسعه فناوری با نیازهای کاربران ارائه داده است. بهواسطه همین تحولات وی از جهتگیری جدید بازار کار به سمت فناوری بیم (BIM) و دیگر فناوریهای نوین صنعت ساختوساز خبر میدهد.
چرا نقش جدید «مدیر نوآوری» در شرکت کلتبری ایجاد شده است؟
هدف شرکت این بود که به اقدامات نوآورانهاش رسمیت بخشد و سیاستهای مشخصی برای پیشرفتهای حال و آینده خود تدوین کند. جایگاه شغلی “مدیر نوآوری” فرصتی برای یک فرآیند تجارتی ایجاد میکند تا مدلهای جدید همکاری با دیگر شرکاء در حوزه طراحی، صنعت و دانشگاه ایجاد شود. در این راستا و با توجه به قوانین دولتی در راستای حمایت از فرآیند “تحقیق و توسعه” یا (R&D) امکان استفاده از مشوقهای دولتی و تخفیفهای مالیاتی نیز فراهم میشود.
هدف کاری که من انجام میدهم توسعه صنعتی است. این کار موجب بهرهوری بیشتر، پایداری و رقابتپذیری صنعتی شرکت در سطح ملی و بینالمللی میشود. طبق سیاستهای ساختوساز بریتانیا تا سال ۲۰۲۵ باید ۵۰ درصد از انتشار گازهای آلاینده، ۵۰ درصد در زمان تحویل پروژه و ۳۳ درصد از هزینه ساخت در طول چرخه حیات پروژه کاسته شود. باید قبول کرد که این یک وظیفه بسیار بزرگ است.
در چه حوزههایی از نوآوری تمرکز بیشتری خواهید داشت؟
تمرکز بیشتر بر روی رویکرد یکپارچه و همهجانبه در ارائه پروژه، گسترش و توسعه محصولات پروژه و بهینهسازی فرآیند کار خواهد بود.برنامه ما برقراری اصول مشترک بین واحدهای مختلف در سطح دیسیپلینهای کاری خواهد بود.
ما نیازهای نوآوری را شناسایی کرده و یک نقشه راه تحقیق و توسعه را برای بخشهای مختلف فراهم میکنیم. این برنامه دارای اهداف تفصیلی و مشخص کوتاه مدت، میانمدت و بلندمدت است. قصد اولیه من این است تا همکاری بیشتری بین مشاور طراح، طراح سیستمها (مهندسی) و زنجیره تأمین و تدارکات برقرار شود. هدف بعدی، رفع شکافها بین تحقیق و توسعه صنعتی و تحقیق و توسعه آکادمیک است. هماکنون با چندین دانشگاه در حال بررسی مدلهای جدید همکاری هستیم. فناوریهای بهینه و انتقال دانش مزایای دوجانبه بسیاری را در دو حوزه آکادمیک و صنعت ایجاد خواهد کرد.
ساختوساز پایدار، انگیزه اصلی دیگر ما است. میخواهیم طبق آخرین دستاوردهایمان به ساختوساز بپردازیم. دستاوردهایی همانند کاهش ۱۴ درصدی مصرف انرژی (کیلو وات ساعت) تا سال ۲۰۱۶، کاهش ۱۷ هزار دستگاه کامیونهای باری و حمل مصالح ساختمانی با قایقها که منجر به صرفهجویی معادل ۶۴ درصد کل تولید گاز دیاکسیدکربن شد.
همچنین ما در حال مذاکره پیرامون انحصاری کردن (کپی رایت)، کسب مجوز و تجاریکردن ایدههایمان هستیم. پروژههای طراحی و مهندسی همواره با ابتکارات خلاقانه و ایدههای جدید جهت حل مسایل روبرو است که برخی به راههای جدید نیز منتهی میشوند. ما میخواهیم توانایی کسب دانش در مورد ابزارهای هوشمند و توسعه فرآیندها را بدست آورده و آنها را به روششناسی (متدولوژی) تبدیل کنیم تا از این راه بتوانیم آنها را در پروژههای جدید نیز دوباره به کار ببندیم. این به معنای بخشی از فرهنگ نوآوری است که ایدههای خوب را شناسایی کرده و توسعه میدهد تا منافع رقابتی را ایجاد کرده و در نهایت موجب ایجاد تغییر در صنعت گردد.
رویکرد جدید ساختوساز به سمت فناوری بیم (BIM) چه جایگاهی نزد شما دارد؟
در حال حاضر عموماً از سطح دوم فناوری بیم (BIM) بهرهبرداری میشود. مواردی هم وجود دارد که ما این فناوری را فراتر از حوزه معمول ساختمانی به کار بردهایم. مثلاً از آن برای برآورد کمی، عملیات کارگاه، تضمین کیفی و برنامهریزی توالی ساخت با استفاده از انیمیشنهای سهبعدی استفاده میکنیم. بهمنظور مدیریت دقیق نقشهبرداریهای ابرنقطهای که حجم بالایی از نقشههای ما را شامل میشود همکاریهای را با یک شرکت دیگر آغاز کردهایم. البته هدف بلندمدت ما استفاده کامل از دادههای سامانه فناوری بیم (BIM) در کل مراحل چرخهحیات تا سطح مدیریت دارایی ساختمان است. خود این مسئله به وسعت و پیچیدگیهای پروژه وابسته است.
جهت گیری به سمت فناوری بیم (BIM) در شرکت ما به گونهای است که استفاده از ابزارهای دیجیتالی هم در آن پشتیبانی میشود. نرمافزارهایی نظیر[۱]KIPS که یک روش کاملاً یکپارچه مدیریت پروژه است و بصورت همه جانبه از مرحله ابتدایی تا انتهای کار از سامانه فناوری بیم (BIM) پشتیبانی میکند. یعنی از مناقصه تا طراحی و مهندسی، تهیه و تأمین، مدیریت کارگاه ، تضمین کیفی و همچنین کسب دادههای مدیریت دارایی برای بازخورد به سمت فناوری بیم (BIM) هدایت میشوند.
آیا استفاده از فناوری بیم (BIM) در کل کار اجباری است؟
هنوز خیر. زیرا استفاده از فناوری بیم (BIM) هنور برای پروژههای شرکت ما الزامی نیست. گرچه به نظر ما بازار کار خود به سمت فناوری بیم (BIM) خواهد رفت. نظر به اینکه کارفرمایان خود بخشی از این مذاکرات جامع هستند، موجب میشود تا توسعه پروتکلهای فناوری بیم (BIM) و الزامات اطلاعاتی، با توجه به نیازهای پروژههای آنها تدوین شود.
“استفاده از فناوری بیم (BIM) هنوز برای پروژههای شرکت ما الزامی نیست. گرچه به نظر ما بازار کار خود به سمت فناوری بیم (BIM) خواهد رفت. نظر به اینکه کارفرمایان خود بخشی از این مذاکرات جامع هستند، موجب میشود تا توسعه پروتکلهای فناوری بیم (BIM) و الزامات اطلاعاتی، با توجه به نیازهای پروژههای آنها تدوین شود.”
موضوع برای ما فقط این نیست که بگوییم فناوری بیم (BIM) را عملیاتی کردهایم. موضوع مهمتر این است یک مجموعه از راهحلهای سفارشی را برای پشتیبانی از سامانه بیم (BIM) جامعتر ایجاد کنیم و در عین حال بتوانیم پاسخگوی نیازهای شخصی کارفرمایان و خود پروژه هم باشیم.
آینده نوآوریهای در این صنعت را چگونه میبینید؟
فناوریهای در حال پیشرفت در این زمینه، پشتیبانی بهتری از فعالیت بین دیسیپلینها خواهند داشت. همچنین رویکردی کاملتر به سوی ارایه پروژهای کاملاً یکپارچه، هماهنگ و بهینه در تمامی مراحل پروژه ارائه خواهد شد.
رویکرد شما به پرینت (Print) سهبعدی مصالح یا سازههای بتنی چیست؟
سازمانهایی نظیر “مرکز فناوری تولید”، دانشگاه لافبورو (Loughborough) و همچنین شرکتهای معمار فوستر و پارتنر تحقیقات جالبی در این حوزه انجام دادهاند. اما درحالحاضر هنوز نمیتوان ویژگیهای ساختمانی لازم در ساختوساز را به صورت پرینت سهبعدی ارایه کرد. البته در بلند مدت، طراحی جدید برای ساخت و راهکارهای مونتاژ در صنعت ساختمان، فرصتهای جدیدی را برای شرکتها فراهم خواهد کرد.
آیا سیستمهای واقعیت مجازی یا واقعیت افزوده نظیر هولولنز تا آنجایی که انتظار میرود کارایی خواهند داشت؟
تا وقتی این فناوریها فقط برای مجازیسازی طراحیها یا توالی کارها بکار روند، مرزهای این فناوری تغییر نخواهند کرد. چیزی که برای ما جالبتر است توانایی این فناوری در قراردادن اطلاعات دیجیتالی در محیط واقعی و امکانات آن برای فهم بهتر شرایطی نظیر جابجایی هوا، عملکرد حرارتی و صوتی، شبیهسازی انرژی و اطلاعات دارایی به انضمام ویژگیهای مصالح و یکپارچگی خدمات است.
به نظر شما چالشهایی پیشروی فناوری بیم (BIM) چه خواهد بود؟
پیشرفت فناوری تنها منوط به نیاز کاربران نیست. مثلاً افرادی که با فناوری بیم (BIM) کار میکنند اغلب مجبورند تنها اطلاعات پایهای و اصلی قابل استفاده را حفظ کنند و بقیه را حذف نمایند. این درست مثل این است که با ماشین مسابقه به خرید برویم. گاهی اوقات فناوریهای بسیار پیشرفته بهترین ابزار برای انجام کار نیستند. در آینده، مجموعه نرمافزارها بیشتر سفارشی و مطابق با نیازها خواهد شد و یا اینکه تعدادی نرمافزارهای جدیدی ساخته خواهد شد تا با آنچه که واقعاً مورد نیاز است بیشتر همسو باشد.
[۱] Keltbray Integrated Piling Software ۱
تهیه شده توسط:محسن جوادیان