بیمانا
مدیریت طرح، ساخت و بهره‌برداری پروژه‌های عمرانیبیمانا
مدیریت طرح، ساخت و بهره‌برداری پروژه‌های عمرانیدیجیتالسازی صنعت ساختوساز
بیمانا: بعضی تغییرات آنقدر آهسته هستند که متوجه آنها نمی‌شویم و بعضی تغییرات آنقدر سریع اتفاق میافتند که توجه ما را به خود جلب نمیکنند. دیجیتال‌سازی صنعت ساختوساز، بطور تدریجی نحوه آنچه که به‌صورت روزمره انجام می‌دهیم را دگرگون می‌سازد. آنگونه که گفته شد ما در آغاز"چهارمین" انقلاب صنعتی در سطح جهان هستیم و دیجیتال‌سازی یکی از نشانههای بازر آن است. این فرآیند بتدریج سه تغییر ژرف و بنیادین در صنعت ساختمان ایجاد خواهد کرد که عبارت خواهند بود از:
• روابط کاری؛
• چگونگی ایجاد، به اشتراک‌گذاری و باز‌بینی اطلاعات؛
• خروجی این صنعت؛
شرکت‌ها و کشورهایی که از فرصت‌های حاصل از وقوع این تغییرات استفاده کنند، دوام آورده، رشد می‌کنند و کامیاب می‌گردند.
دیجیتال‌سازی چیست؟
ساخت دیجیتال فرآیندی است میان طراحی و ساخت. در این فرآیند به کمک طراحی‌های کامپیوتری و نرم‌افزارهای تخصصی، همه المان‌ها و عناصر یک سازه، بنا و یا ساختمان مدلسازی سه‌بعدی می‌شود. برخی از فناوری‌های مدرن همچون چاپگر‌های سه‌بعدی (3D Printers)، ماشین‌های تراش و برش دیجیتال، اسکنرهای سه‌بعدی و پهبادها مجهز به اسکنر، نقش اساسی در این مسیر بازی خواهند کرد. در این راستا فرآیند طراحی دقیق‌تر شده و طراحان و معماران می‌توانند دست به نوآوریهایی فراسوی تصورات سنتی زنند تا نظرات خود را به‌صورت ملموس‌تری در اختیار سازندگان قرار دهند.
در حال حاضر صنایع مختلف در سراسر دنیا به طور میانگین کمتر از 40 درصد دیجیتالی شده‌اند. نفوذ فرآیند "دیجیتال‌سازی" موجب تحولات اساسی در اقتصاد شده است و مانند هر تحول فناورانه دیگر موجب کاهش درآمد و رشد سود برخی شرکت‌های شده که در مقابل دیجیتال‌سازی مقاومت می‌کنند. درعین‌حال برخی دیگر از شرکت‌های دانش محور که زودتر به بنیادین بودن این تحولات پی بردند، برنده این میدان خواهند بود. بیشترین سود از آن شرکت‌هایی است که در ایجاد نوآوری‌های دیجیتال پیشتاز باشند.
"نفوذ فرآیند "دیجیتال‌سازی" موجب تحولات اساسی در اقتصاد شده است و مانند هر تحول فناورانه دیگر موجب کاهش درآمد و رشد سود برخی شرکت‌های شده که در مقابل دیجیتال‌سازی مقاومت می‌کنند. درعین‌حال برخی دیگر از شرکت‌های دانش محور که زودتر به بنیادین بودن این تحولات پی بردند، برنده این میدان خواهند بود. بیشترین سود از آن شرکت‌هایی است که در ایجاد نوآوری‌های دیجیتال پیشتاز باشند."
بر اساس تحقیقاتی که در مرکز مککینزی (McKinsey) انجام شده است، دیجیتال‌سازی با کاهش موانع اقتصاد رقابتی رشد سود و درآمد را تغییر خواهد داد. گفتنی است مرکز تحقیقاتی مککینزی یک نهاد آمریکایی برای انجام مشاوره اقتصادی در مقیاس بین‌المللی است که گزارش‌های آن در بین دستگاه‌های سیاست‌گذار اقتصادی از اعتبار بالایی برخوردار است.
بر اساس گزارش این نهاد دیجیتال‌سازی تاکنون به افزایش 6 واحد درآمد سالانه و نیز افزایش 4.5 واحد رشد سود عملیاتی (سود قبل از بهره و مالیات) منجر شده است. بیشترین رشد درآمد و سود حاصل از دیجیتال‌سازی در زنجیره تأمین صنایع حاصل خواهد شد. در این بعد، دیجیتال‌سازی به شکل کامل خود می‌تواند منجر به دو سوم کل رشد درآمد سالانه پیش‌بینی شده و بیش از 75 درصد رشد سود عملیاتی شود.
نقش مدلسازی اطلاعات ساختمان (BIM) در دیجیتال‌سازی
دیجیتال‌سازی در صنعت ساختوساز با فرآیند مدلسازی اطلاعات ساختمان (BIM) یا فناوری بیم (BIM) تعریف می‌شود. نقش این فناوری، مدلسازی سه‌بعدی و افزودن اطلاعاتی مانند زمان‌بندی، هزینه، اطلاعات تجهیزات و مصالح مدیریت پروژه است. به این ترتیب با بهره از سامانه فناوری بیم (BIM) هماهنگی بیشتری بین دست‌اندرکاران پروژه شامل معماران، مهندسان، نقشه‌برداران، مدیران، سازندگان و مالکان ایجاد می‌شود. این فناوری همچنان‌که با مدلسازی و دیجیتال‌سازی پیش میرود، هماهنگی‌ها و ارتباطات را در پروژه افزایش داده و مدل‌ها از یکپارچگی بین همه دیسیپلین‌های یا کارگروههای مهندسی حاضر در پروژه برخوردار می‌شوند. بدین ترتیب کیفیت و کارآمدی در سراسر چرخه حیات پروژه افزایش یافته و از اتلاف وقت به شکل محسوسی کاسته می‌شود.
مدل جامع اطلاعات به عنوان بستر مشترک داده‌ها و فناوری فضای ابری (Cloud)، نقش بزرگی در دیجیتال‌سازی داشته است و تغییرات زیر را در صنعت ساختمان به وجود خواهد آورد. در ذیل به برخی از این تغییرات اشاره می‌شود:
• نحوه انجام کارها؛
• اندازه‌گیری و جبران اشتباهات؛
• ابزارهایی برای طراحی؛
• تقاضای خدمات و محصولات؛
• روابط بین کارفرمایان، فروشندگان و ذینفعان؛
تاکنون تمرکز بر روی مدلسازی و به‌ویژه تجسم‌سازی‌های سه‌بعدی بوده است. البته باید عنوان داشت که تا حدی از مدیریت به این روش غفلت شده یا کمتر مورد توجه بوده است. این درحالی است که این فرآیند کاری همواره باید محل اصلی تمرکز باشد.
فناوری به خودی خود کارگشا نیست. اما اگر به درستی از آن استفاده شود، می‌تواند مدل‌های سازمانی بهینه شده و مدل یکپارچهای از فرآیندهای کاری قابل اعتمادی را فراهم سازد.
فرآیندهای کاری باید شرایط لازم را برای ایجاد اعتماد، شفافیت و مسئولیت‌پذیری میان تمامی افراد دست‌اندرکار پروژه فراهم سازد. برای دسترسی به اهداف مشترک با هماهنگی بیشتر و بهینه‌تر اتخاذ فرآیند کاری در بستر مدل مشترک اطلاعات اهمیت فراوان دارد.
ساختوساز در فضای ابری (Cloud) امکانی فراهم می‌کند تا نیازهای طراحی، ساخت و تأمین و ارتباط بین دست‌اندرکاران مختلف پروژه شامل مهندسان، مدیران، سازندگان و کارفرمایان برقرار شود. به این ترتیب اطلاعات ساختمان به اشتراک گذاشته می‌شود و مدیریت و بهره‌وری با فعالیت گروهی تضمین می‌شود. در این سامانه اطلاعات قابل مراجعه بوده و با فرمت مشترک بین تمامی اعضای پروژه در هر زمان و در هر مکان قابل دسترس است.
به این ترتیب اکنون ابزاری کارآمد در دسترس شرکت‌های صنعت ساختوساز فراهم آمده است که بهره‌وری تیم را بهبود خواهد بخشید. استفاده از این فناوری و فرآیند برای شرکت‌های ایرانی که می‌خواهند به بازار بین‌المللی وارد شوند ضروری است و برای شرکت‌هایی که پروژه‌های بزرگ داخلی دارند نیز یک نیاز است. به این روش شرکت‌ها می‌توانند تمامی اطلاعات و مستندات ساختمان‌ها و پروژه‌های خود را همیشه دردست داشته باشند. تنها سئوال اینجا است که شرکت‌های ایرانی جسارت کافی برای در دستور کار قرار دادن این فناوری را دارند یا خیر؟!