بیمانا
مدیریت طرح، ساخت و بهره‌برداری پروژه‌های عمرانیبیمانا
مدیریت طرح، ساخت و بهره‌برداری پروژه‌های عمرانیمدیریت مناسب پروژه با استفاده از فناوری بیم (BIM)
بیمانا: پذیرش فناوری بیم (BIM) برای تصمیم‌گیرندگان و مدیران پروژه پرسش‌های زیادی را ایجاد کرده است. البته به غلط برخی فکر می‌کنند تغییر جهت به سمت برنامه طراحی سه‌بعدی تنها یک تغییر نرم‌افزاری است و می‌توان چرخه کاری موجود را در این سیستم تازه گنجاند. حتی در دهه ۸۰ زمانی که فرآیند طراحی از روی کاغذ بهCAD تغییر مسیر داد، محصول نهایی و فرآیندهای ساخت نقشه‌های دوبعدی و چگونگی بکارگیری آن‌ها در پروژه‌های ساختوساز دقیقاً همانگونه بود که در دوران قبل از CAD انجام می‌شد. واکنش صنعت ساختوساز در آن زمان این بود که CAD فقط یک برنامه نقشهکشی/طراحی است و اشتباهات در هماهنگی به علت عدم وجود ارتباط بین کارگروه‌های مختلف مهندسی و بی‌دقتی و اشتباه در طرح‌ها که قبل از ساختوساز اصلاح نمی‌گردید، همچنان رخ می‌دهد.
اما در واقع انتقال موفقیت‌آمیز به عرصه فناوری بیم نیازمند برنامهریزی بیشتر و رویکردی کاملاً متفاوت به طراحی و مدیریت پروژه است. این امر به توسعه فرآیندهای جدیدی نیازمند است که هماهنگی همه گروه‌های درگیر در پروژه را طلب می‌کند. انتخاب اعضای قوی در تیم پروژه، اساس همکاری و طراحی به همراه روش‌های جدید ارائه پروژه، برای مدیریت یک پروژه عمرانی کارآمد و سودبخش حیاتی است. فناوری بیم برای هر یک از گروه‌های مشغول در پروژه معانی مختلفی دارد. اما در این مقاله از منظر مدیران پروژه و مواردی که هنگام اقدام به رفتن به یک منطقه ناآشنا باید مدنظر قرار دهیم به آن می‌نگریم.
راهنماهای بسیاری برای فناوری بیم وجود دارد. این راهنماها می‌توانند برای هرنوع پروژه مناسب باشند که به‌وسیله فناوری بیم تولید و ارائه می‌شوند. تعیین اهداف فناوری بیم در پروژه، توسعه و مستندسازی طرح اجرایی فناوی بیم (BEP) که بر وظایف، نقش‌ها، مسئولیت‌ها و اقلام قابل ارائه نظارت می‌کند، برای یک پروژه موفق و بدون اشکال امری اساسی و جدایی ناپذیر است. با وجود اینکه انواع بسیار متفاوتی از پروژه‌ها وجود دارند که هریک شرایط خاص خود را دارا هستند. اما این یک نگاه کلی به اموری است که مدیران پروژه باید هنگامی که یک پروژه جدید فناوری بیم را شروع می کنند، درنظر بگیرند.
چرخه کاری فناوری بیم
مدلسازی اطلاعات ساختمان تنها یک برنامه و یا صرفاً یک مدل سه‌بعدی نیست. مدلسازی اطلاعات ساختمان شامل یک پایگاه داده است که نه تنها شامل المان‌های مدل، بلکه شامل مقادیر زیادی از اطلاعات است که پروژه را می‌سازد. این در حالی است که گردش‌های کاری پیشین بر فرمت فایل‌های گوناگون و فرآیندهای ناپیوسته متکی بود که وقتی تغییراتی صورت می‌گرفت به سرعت از هماهنگی خارج می‌گشت، اما گردش‌های کاری فناوری بیم رویکردی پویاتر و همگام‌تر را برای مدیریت پروژه میسر می‌سازد.
ساخت مدل، تجسم‌سازی و قابلیت شبیه‌سازی، می‌تواند تضمین کند که پروژه در راستای رهنمودهایی که توسط مالکین، معماران، مهندسین و مدیران ناظر مقرر شده است، قرار دارد. امور مستندسازی و هماهنگی در مجموعه برنامه‌های قابل تعاملی انجام می‌شود و اطلاعات می‌تواند با طیف وسیعی از افراد در تیم پروژه به اشتراک گذاشته شود. ارتباط داخلی و ابزارهای کارآمد رفع اختلافها و تداخلات می‌تواند تضمین نماید که تمامی اطلاعات پروژه صحیح بوده و به شدت زمان‌های پاسخگویی و حل مشکلات کاهش یافته و زمان‌بندی پروژه نیز به نحو موثری بهبود می‌یابد.
همچنین مراحل پروژه فناوری بیم نسبت به یک فرآیند عادی بسیار متفاوت است. مراحل طراحی شماتیک در پروژه‌های فناوری بیم طولانی‌تر است و به دلیل وجود میزان اطلاعات قابل استفاده در مدل و همچنین قابلیت بررسی سریع، طراحی‌های گوناگون بسیاری از تصمیمات در ابتدای پروژه گرفته می‌شوند. معمولاً این مرحله ابتدایی توسعه یافته بسیار کارآمدتر است. زیرا در بسیاری از پروژه‌های پیش از فناوری بیم طراحی اولیه می‌بایست پس از اینکه مراحل [۱]DD و CD[2] تکمیل شدند، دوباره بازبینی شوند. نتیجه آن که هنگامی که طرح‌ها مورد تائید قرار نمی‌گیرند یا اینکه بسیار گران فرض می‌شوند مجبور به "بازگشت به صفحه اصلی طراحی" شده و این به معنای دوباره کاری است.
فناوری بیم باعث تصمیم‌گیری‌های بسیار کارآمدتر و آگاهانه‌تر در پروژه می‌شود و تلاش‌های بیهوده را کاهش می‌دهد. معمولاً توسعه طراحی نسبت به مرحله پیش از فناوری بیم نیازمند زمان بیشتری است. اطلاعات بسیار بیشتری در مدل تعبیه می‌شود و به بسیاری از مسائل مربوط به هماهنگی و همچنین هزینه‌ها قبل از مرحله ساخت پرداخته می‌شود. این خود باعث می‌شود تغییرات طراحی و هماهنگی مهندسی برای مراحل بعدی هموارتر و بدون اشکال گردد.
در مقایسه با پروژه‌های پیش از نهادینهسازی فناوری بیم، تغییر بعدی قابل توجه، مرحله کوتاه "یکپارچه‌سازی مستندات" است. از آنجایی که مستندات بخشی از فرآیند تهیه مدل‌ها هستند و با آخرین وضعیت طراحی هماهنگ‌اند، بنابراین حتی هنگامی که ایجاد تغییرات ضروری باشد، زمان بررسی مستندات به میزان چشمگیری کاهش می‌یابد. اطلاعات نیز می‌تواند توسط تعداد پرسنل کمتر و با مهارت بیشتر نسبت به دوران CAD ارائه شوند. به عبارت دیگر زمانی به یک ارتش از نیروی انسانی نیاز بود تا نقشه‌های دارای جزئیات لازم برای ساخت پروژه تهیه شود، اما امروزه شرایط فرق کرده است.
فرآیند فناوری بیم تقریباً بر روی همه وجوه پروژه از بحث‌های مقدماتی، طراحی و ساخت گرفته تا مراحل کامل پس از تحویل موارد اساسی به مالکین و مدیران ساختمان تأثیر می‌گذارد. اطلاعات موجود در مدل فناوری بیم در طی هر مرحله از پروژه تکامل یافته و قابل دسترسی و ذخیره‌سازی می‌شوند، به صورتی که برای مدیریت وظایف مقرر کارآمدتر می‌گردد. برنامهریزی پروژه و طراحی مبتنی بر ویژگی‌ها که در نرم‌افزار رویت (Revit) انجام شده است را می‌توان در نویس‌ورکز (Navisworks) برای هماهنگی و ساخت مدل‌های برنامهریزی که قابلیت تعامل با طیف وسیعی از نرم‌افزارها جهت هماهنگی و ارتباطات موثر انجام داد. روش‌های مدیریت داده‌های ارائه شده توسط آتودسک را حتی برروی موبایل و سایر دسترسی‌های مبتنی بر سیستم ابرنقاط می‌توان به اشتراک گذاشت.
وظایف
مطلب مهم بعدی برای یک مدیر پروژه انتخاب تیم خود و وظایفی است که هریک از آنان در طول چرخه حیات پروژه ایفاء می‌کنند. عواملی نظیر تخصص‌های مدلسازی، شایستگی‌های فنی و مهارت‌های مدیریتی مواردی هستند که وقتی تیم فناوری بیم خود را انتخاب می‌نمایید، می‌بایست تحلیل شوند. هنگامی که افراد باتجربه فناوری بیم را برای افزودن به تیم خود استخدام می‌نمایید، باید آموزش کارکنان به‌همراه هماهنگی با بخش منابع انسانی مدنظر قرار دهید. معمولاً خوب است که تیم‌ها درست قبل از شروع پروژه، به همراه هم آموزش ببینند. در واقع آموزش تیم وقتی که پروژه آغاز می‌گردد دوبرابر می‌شود. وقتی آموزشگر نرم‌افزار رویت و فناوری بیم مستقیماً با مدیر پروژه کار می‌کند و برپایی پروژه به عنوان عملیات آموزش تیم انجام می شود. این امر به تیم یاری می‌رساند که با پروژه و همچنین با نرم‌افزارها و فرآیندهایی که با آن‌ها ناآشنایند احساس راحتی بیشتری نمایند و همچنین باعث تسهیل ساختار تیم شده که وقتی پروژه پیشرفت می‌کند امری حیاتی بشمار می‌آید.
مسئولیت تیم با مدیریت سازماندهی پروژه فناوری بیم است. طراحی مدل و عواملی نظیر اندازه مدل برنامهریزی شده و تقسیمات کاری در هنگام کار با تیم‌های گسترش یافته که ممکن است در موقعیت‌های مختلف پروژه یا بخش‌های مختلف آن قرار گرفته باشند، باید به دقت مدنظر قرار بگیرد.
اطمینان از افراد خود به‌منظور انجام الزامات پروژه، مبنی بر این است که آنان وظایف خود و آنچه را که مسئول آنند بدانند. بیایید نگاهی به مجموعه‌ای از مهارت‌ها و اینکه چگونه مناسب ساختار پروژه می‌گردند بیاندازیم.
روش‌های کاهش هزینه‌های ساختوساز با فناوری بیم
بیمانا: همانگونه که خوانندگان سایت تخصصی بیمانا اطلاع دارند، فناوری بیم یک روش طراحی، ساخت و مدیریت پروژه‌های عمرانی است که مدلسازی و مدیریت اطلاعات به صورت یکپارچه در بین گروه‌های مختلف کاری انجام می‌گیرد. برای نیل به این هدف، کلیه اعضای تیم پروژه باید با استانداردهایی یکسان با یکدیگر همکاری کنند.
فناوری بیم فرآیند طراحی یک ساختمان مبتنی بر همکاری را شرح می‌دهد که از یک سیستم منسجم و یکپارچه و مدل‌های کامپیوتری مبتنی بر اطلاعات طبقهبندی شده، به‌جای مجموعه طرح‌های مستقل و جداگانه استفاده می‌کند. بسیاری از فعالان عرصه ساختوساز فکر می‌کنند این روش مختص به پروژه‌های بزرگ است که عقیده اشتباهی است. امروزه در بسیاری از پروژه‌های متوسط و حتی کوچک از راهکارهای مدیریت جامع اطلاعات و یا راهکارهای مربوط به مدلسازی اطلاعات ساختمان استفاده می‌شود.
آیا فناوری بیم سرمایه شما را حفظ می‌کند؟
ما می‌دانیم فناوری بیم پیشرفت زیادی در صنعت ساختوساز ایجاد کرده و باعث کاهش چشمگیر زمان پروژه و هزینه‌های انجام آن شده است. اما چگونه؟
ارزیابی‌های بسیاری در این مورد وجود دارد که فناوری بیم تا چه میزان می‌تواند در هزینه‌های اصلی پروژه‌های عمرانی صرفه‌جویی کند. اما باید اذعان داشت که ارزیابی دقیقی در این زمینه وجود ندارد؛ آنچه می‌دانیم آن است که برآوردهای بسیاری این میزان صرفه‌جویی را بین ۵ تا ۲۵ درصد (بستگی به منابع دارد) هزینه‌های جاری تخمین زده‌اند. حتی با فرض پایین‌ترین میزان صرفه‌جویی (۵ درصد) ،گرچه به‌نظر می‌رسد این سطح از سود در یک شرکت ساختمانی بسیار مختصر باشد، اما همین میزان از صرفه‌جویی می‌تواند بین اینکه یک پروژه سودآور باشد یا زیان‌ده باشد تفاوت ایجاد کند. اما فناوری بیم چگونه این مسیر را میسر می‌سازد؟
انتشار نرم افزار مبتنی بر هوش مصنوعی برای برنامهریزی ساخت
به گزارش بیمانا دانشگاه استنفورد کالیفرنیا در ایالات متحده آمریکا به تازگی نرم‌افزاری را برای مدیریت ساخت روانه بازار کرده است که با هوش مصنوعی کار می‌کند. نرم‌افزار آلیس (Alice) از مدل‌های فناوری بیم استفاده می‌کند. این نرم‌افزار می‌تواند به‌صورت خودکار و برمبنای پارامترهای اسکوپ، زمان و هزینه گزینه‌های مختلف ساخت پروژه را در اختیار مدیران پروژه قرار دهد.
به گفته براندون یانگ مدیر بازاریابی شرکت نوپا و کارآفرین آلیس این نرم افزار به صورت مستقیم با مدل سه‌بعدی بیم ما کار می کند و از یک سیستم ساده قانون-محور پیروی می‌کند.
تعریف دوباره ساختوساز با بعد پنجم فناوری بیم
بیمانا: بعد پنجم فناوری بیم (BIM) آغازی برای تلفیق روش‌ها در طراحی، هزینه و رویکردهای ساختوساز است. البته رویکردهای فناوری بیم ۵بعدی مستلزم تغییرات اساسی در روش کار شرکت‌های ساختمانی است. ممکن نیست انتظار داشته باشیم که روش‌های اولیه برای یک شرکت بزرگ ساختمانی با منابع گسترده و وسیع، مقرون به صرفه و سودمند باشد.
مثلاً یکی از شرکت‌های ساختمانی عظیم و پیشرو در ایالات متحده آمریکا با بیش از ۳۰۰ کارشناس و مهندس و ارائه پروژه‌هایی به ارزش ۷۴۰ میلیون دلار در سال، از راهکارهای فناوری بیم ۵بعدی استقبال کرده است. مشکلاتی که این شرکت هنگام اجرای پروژه با آن‌ها روبرو بوده‌اند و اصولی که در این راستا آموخته‌اند، ممکن است بینش ما را در مورد این گذار از رویکرد سنتی به سمت فناوری بیم متحول کند.
اهمیت بعد پنجم در پذیرش فناوری بیم
این شرکت قدمت زیادی در استفاده از فناوری بیم دارد، اما برای اولین بار در سال ۲۰۰۸ بود که در یکی از پروژه‌های بزرگ خود موسوم به دیزنی (Disney) از مدل ۵ بعدی استفاده کرد. البته در آن زمان پروژه‌های در دست اقدام شرکت، مدل‌های ۵بعدی را شامل نمی‌شد. به همین دلیل حدود نیم میلیون دلار برای خریداری نرم‌افزارها و سخت‌افزارهای مربوط به فناوری بیم هزینه کردند.
مدیریت حمایتی
مدیریت ارشد شرکت بطور بارزی مدل پنج‌بعدی را به‌عنوان یک روش کاری پذیرفته است. نایب رئیس شرکت این مفهوم جدید را مشتاقانه در بخش تحقیق و توسعه وارد کرده و پروژه‌های جدیدی با استفاده از راهکارهای فناوری بیم پنج‌بعدی انجام می‌گیرد. مثلاً در بروزرسانی همزمان داده‌های هزینه‌ای شامل تغییرات مبالغ، تغییرات بودجه‌ای و دیگر تغییرات فناوری بیم پنج‌بعدی راهکارهای بهتری را ارائه می‌کند.
تعریف دوباره ساختوساز با بعد پنجم فناوری بیم
بیمانا: بعد پنجم فناوری بیم (BIM) آغازی برای تلفیق روش‌ها در طراحی، هزینه و رویکردهای ساختوساز است. البته رویکردهای فناوری بیم ۵بعدی مستلزم تغییرات اساسی در روش کار شرکت‌های ساختمانی است. ممکن نیست انتظار داشته باشیم که روش‌های اولیه برای یک شرکت بزرگ ساختمانی با منابع گسترده و وسیع، مقرون به صرفه و سودمند باشد.
مثلاً یکی از شرکت‌های ساختمانی عظیم و پیشرو در ایالات متحده آمریکا با بیش از ۳۰۰ کارشناس و مهندس و ارائه پروژه‌هایی به ارزش ۷۴۰ میلیون دلار در سال، از راهکارهای فناوری بیم ۵بعدی استقبال کرده است. مشکلاتی که این شرکت هنگام اجرای پروژه با آن‌ها روبرو بوده‌اند و اصولی که در این راستا آموخته‌اند، ممکن است بینش ما را در مورد این گذار از رویکرد سنتی به سمت فناوری بیم متحول کند.
اهمیت بعد پنجم در پذیرش فناوری بیم
این شرکت قدمت زیادی در استفاده از فناوری بیم دارد، اما برای اولین بار در سال ۲۰۰۸ بود که در یکی از پروژه‌های بزرگ خود موسوم به دیزنی (Disney) از مدل ۵ بعدی استفاده کرد. البته در آن زمان پروژه‌های در دست اقدام شرکت، مدل‌های ۵بعدی را شامل نمی‌شد. به همین دلیل حدود نیم میلیون دلار برای خریداری نرم‌افزارها و سخت‌افزارهای مربوط به فناوری بیم هزینه کردند.
مدیریت حمایتی
مدیریت ارشد شرکت بطور بارزی مدل پنج‌بعدی را به‌عنوان یک روش کاری پذیرفته است. نایب رئیس شرکت این مفهوم جدید را مشتاقانه در بخش تحقیق و توسعه وارد کرده و پروژه‌های جدیدی با استفاده از راهکارهای فناوری بیم پنج‌بعدی انجام می‌گیرد. مثلاً در بروزرسانی همزمان داده‌های هزینه‌ای شامل تغییرات مبالغ، تغییرات بودجه‌ای و دیگر تغییرات فناوری بیم پنج‌بعدی راهکارهای بهتری را ارائه می‌کند.